ijn leven lang al speelt dominicaan Antoon Stikvoort met taal. Ter vermaak en om zichzelf op te beuren, en zeker niet om te preken. Laat het maar lach-wekkend zijn, vindt hij: 'een glim- of grimlach, of een grijns’. Bij wijze van Sinterklaascadeau treft u hieronder een unieke bloemlezing aan.
Na het spreekverbod van de magister van de orde, vanwege de publicatie van Kerk en Ambt, knakte er iets bij de dichter. ‘Het lukte niet meer. Na een tijdje besloot ik dat het op is. Sindsdien heb ik zo’n 600 gedichten geschift en geselecteerd, en de betere heb ik gebundeld.’ De bundels hebben ironische titels, zoals ‘het ware geloof’ of ‘De beste aller werelden’.
Blij maken
Antoon Stikvoort werd geboren in een arm milieu in Alkmaar, in 1934. Hij kon goed leren en was naar eigen zeggen zeer verlegen, ‘en dat ben ik nog’. Gelukkig zag meester Dijkstra iets in hem en riep hem bij zich, toen hij twaalf jaar was. Hij vroeg het jongetje of hij broeder wilde worden – en dat wilde hij wel. Hij vroeg hem of hij priester wilde zijn, en dat wilde het jongetje ook wel. ‘Mensen blij maken in de biechtstoel, dacht ik erbij.’ En tenslotte vroeg hij of het jongetje pater wilde worden. En ook dat wilde hij wel: ‘Dan kon ik iets van het land zien’.
Strakke vormen, speelse taal
Antoon Stikvoort ging naar het Dominicuscollege in Nijmegen en werd uiteindelijk priester gewijd in 1959. Tot zijn grote geluk mocht hij klassieken gaan studeren, om pater Piet Struik op te kunnen volgen als leraar Latijn en Grieks. ‘Ik was er zo blij mee’, zegt hij. ‘De klassieke auteurs liggen me, beter dan theologen en filosofen. Ik houd van de strakke vormen en de speelsigheid in hun taal. En later, het lesgeven, daar voelde ik me ook in thuis.’
Parabellen
Als jonge man al schreef hij kleine stukjes, die hij parabellen noemde. ‘Een samentrekking van parabels en parabellum’, legt hij uit: ‘miniverhaaltjes met liefst een scherp randje’. Sommige van deze stukjes zijn ze zo kort dat het bijna aforismen zijn, zoals ‘De stad moderniseerde in snel tempo. Er kwamen bijna dagelijks antiekwinkeltjes bij’. Of: ‘Ik heb mijn bril keurig opgepoetst, maar de wereld bleef beslagen’. Of: ‘De westenwind spoelde kwallen op het strand. De oostenwind de mensen’.
Toen hij er 365 verzameld had, eind 1963, ging hij op zoek naar een uitgever. Maar hij ving telkens bot. ‘Jammer was dat’, zegt hij. ‘Maar uiteindelijk schreef ik voor mijn eigen plezier, en dat ben ik blijven doen.’
Niet preken
Antoon Stikvoort is dominicaan en priester gebleven, ook in tijden dat velen uittraden en een ander leven begonnen. ‘Ik was leraar Latijn en Grieks in Nijmegen en later in Eersel’, vertelt hij. ‘Mijn priesterschap heb ik nooit gebruikt op school. Daar ben ik te verlegen voor, of misschien ontbeer ik het heilig vuur. Laat mij maar lesgeven, en nu, via mijn gedichtjes, mensen even laten lachen, al is het maar een beetje of wat grimmig. Dat is mij genoeg.’
Het spelen met taal is een goed tegenwicht tegen zijn melancholieke aard, vertelt Stikvoort. ‘Misschien is de humorist spelen wel wat me redt’, zegt hij. ‘De dwarse sonnetten, zoals ik ze noem, beginnen vaak spontaan, bij een eerste zin die me invalt. En dan ga ik er mee stoeien en hoop ik dat het flink moeilijk wordt. En als het lukt, dan zijn ze verfrissend. Bevrijdend soms zelfs.’
Het boekje ‘Loze verzen’ is hier te lezen als pdf-bestand: Loze verzen
Reageren? U kunt corresponderen met Antoon Stikvoort, p/a Oude Kleefsebaan 2, 6571 BG Berg en Dal. Of stuur een e-mail naar het provincialaat.
