e brochure &Kerk en Ambt’ van de Nederlandse dominicanen is geschreven door &speelse theologen’ die de marge van het zingevingsspel opzochten. De kerkleiding hanteert een ander spel, waarin de marges ontkend worden. Dat concludeert cultureel antropoloog André Droogers in het winternummer van Tijdschrift voor Theologie.
&Kerk en Ambt’ verscheen eind augustus 2007 als een bijdrage aan de discussie over de toekomst van de kerk in Nederland. Het document kreeg veel instemming, maar ook scherpe kritiek van kerkelijk leiders.
Droogers (foto), emeritus hoogleraar culturele antropologie aan de Vrije Universiteit, nam de inhoud van Kerk en Ambt en de reacties erop als casus voor een cultureel-antropologische studie naar macht, betekenis en spel. Hij schreef uitgebreid over dit perspectief in zijn boek Zingeving als spel.
Macht
Volgens Droogers is macht vaak een blinde vlek in theologische discussies, terwijl het een grote rol speelt en ook de inhoud van het geloof mede bepaalt. Spel is de tegenhanger van macht, omdat het alternatieven onderzoekt.
In zijn artikel in Tijdschrift voor Theologie concludeert André Droogers dat Kerk en Ambt een speelse vorm van theologie is, geschreven vanuit een bepaalde opvatting van het zingevingsspel. Het conflict dat vervolgens ontstond laat zien dat kerkelijke leiders (bisschoppen en de internationale leiding van de orde) een heel ander zingevingsspel hanteren, waarbij het bestaan van marges worden ontkend om zichzelf te beschermen.
Middelmacht en doelmacht
&De institutie heeft zich de definitiemacht toegeëigend als van God gegeven’, schrijft Droogers. &Daarmee wordt de eigen macht gelegitimeerd en kantelt middelmacht naar doelmacht. De handhaving van de kerkstructuur is doel geworden. (…) Echter, hoe machtig de hiërarchie ook is, ze zal het zingevingspel nooit geheel kunnen beheersen, en gelovigen zullen dus voortgaand met alternatieven spelen.’
Droogers oppert in het artikel dat theologen zich moeten realiseren hoe ingrijpend de relatie tussen macht en zingeving is veranderd. &Het zingevingspel wordt nu meer en vrijer buiten de kerken gespeeld dan erin. Dat vergt een andere wijze van theologiseren’, gericht op de gelovige levenservaringen van de mensen die vanuit verschillende religieuze tradities met elkaar moeten samenleven.
Signalen
Vanuit zijn gezichtspunt ziet Droogers de brochure Kerk en Ambt als een &signaal van speelse vernieuwing in de marge van een institutie’. Het is een teken van een groeiende &andere kijk op religieuze waarheden dan de machthebbers van dienst verdedigen en handhaven. Het herontdekte zingevingspel boort nieuwe betekenislagen aan en komt op nieuwe samenlevingsvormen.’
Klik hier voor de website van Tijdschrift voor Theologie.Het artikel is daar in Engelse samenvatting te lezen en voor abonnees te downloaden.
Losse nummers bestelt u bij:
Boom Distributiecentrum
Postbus 400
7940 AK Meppel
telefoon (0522) 237 555
fax (0522) 253 864
