e onlangs overleden dominicaan Paul van Dam was een bevlogen docent. Oud-collega Dik Buitenhuis bood deze website deze dierbare herinneringen aan.
door Dik Buitenhuis
Wij ontmoetten elkaar begin jaren tachtig op de Sociale Academie Rotterdam, gelegen naast Het Steiger, Parochiekerk van de Dominicanen, waarin ook het klooster van de dominicanen is gevestigd.
Paul was toen docent Levensbeschouwelijke Oriëntatie bij de Vervolgopleidingen voor Verpleegkundigen. Er bestonden toen nog geen modulen. Docenten maakten dus zelf hun programma’s. Paul schreef na enige jaren speciaal voor dit vak een mooi handboek Levensbeschouwelijke Oriëntatie en Maatschappijleer. Nu, na veertig jaar, is dit nog steeds heel bijzonder en actueel. Het is geschreven in de traditie van de dominicanen. Vrijheid van denken en doen.
Paul bezat de kunst zijn studenten te laten nadenken over hun werk in de gezondheidszorg. Dit deed hij onder meer met behulp van de klassieke filosofen of verschillende levensbeschouwingen. Maar het mocht niet zweverig worden, vond hij. Voor velen heeft hij de harten geopend voor dit kostbare klassieke erfgoed. Studenten waren enthousiast en ouder geworden spreken zij nog steeds over zijn praktijkgerichte aanpak, of zijn excursies in de natuur. Hij heeft veel voor zijn studenten betekend.
Paul van Dam in zijn jaren als docent bij een feestelijke rede.
In 1991 kon Paul op de leeftijd van 55 jaar met vervroegd pensioen. Dit was een unieke kans voor hem en ik zie het nog voor me, hij sprong na fiat van het bestuur met luid gejuich boven op onze vergadertafel.
Zijn nieuwe positie bood hem geweldige mogelijkheden om zijn vrijheid van denken en doen als dominicaan verder vorm te geven. Paul was ook taalfilosoof. Zijn talenten draaiden om de taal, ons oudste erfgoed, zoals hij dat noemde. De studie van het Arabisch bracht hem in nauwer contact met de Koran en zo kon hij theologische vraagstukken vanuit een nog breder perspectief benaderen.
De nieuwe periode kenmerkte zich door verdieping van zijn denken over de joodse, islamitische en christelijke tradities in het bijzonder de theologie van Thomas van Aquino. Paul studeerde dagelijks, was thuis in de Flora van Nederland, schreef over een breed scala aan onderwerpen, gaf cursussen, zoals Hebreeuws voor gereformeerden, was ook bekwaam in het boekbinden, wandelde graag door Rotterdam en zijn werk voor de dominicanen bleef daarbij niet achter. Kortom een bloeiende periode. Zijn gelukkigste tijd eigenlijk, maar met daarbij soms ook sombere gedachten.
'Later werd het moeilijk hem te laten geloven hoeveel hij voor zijn medemens had betekend'
Al die jaren bleven de contacten met oud-collega’s in stand mede door onze jaarlijkse reünies. Er waren excursies in grienden van Rhoon, maar ook boeiende gesprekken over kunst, literatuur of filosofie. Een mooi voorbeeld was zijn pleidooi voor de vier kardinale deugden. Rechtvaardigheid, matigheid, moed of wel sterkte en verstandigheid/prudentie. Zij konden ons helpen in wijsheid te groeien.
Goed om over na te denken en te gebruiken bij het nemen van moeilijke besluiten. Paul vertelde dan over zijn vader. Hoe hij in de hongerwinter op een verstandige en ook rechtvaardige wijze over het verdelen van voeding in het gezin moest beslissen. Niet iedereen even veel, maar naar verhouding. Het oudste kind iets meer. De vier deugden hielpen hem daarbij.
Door Paul is ook voor mij en ons gezin een wereld opengegaan. We bewaren dierbare herinneringen aan onze goede huisvriend met zijn bijzondere talenten.
Later in Nijmegen namen zijn sombere gevoelens door zijn ziekte toe. Tijdens onze bezoeken werd het moeilijk hem te laten geloven hoeveel hij voor zijn medemens had betekend. Hij verlangde uiteindelijk naar terugkeer in ‘het grote mysterie’, zoals hij dat noemde. Het mysterie, dat ieder verstand te boven gaat.
Dik Buitenhuis, mede namens oud-collega’s
