'Niet als zodanig is het leven zinloos'

Tommy Vandendriessche is lekendominicaan in België.

(…) We kunnen Prediker eenzijdig lezen als een aansporing om te ‘profiteren’ van het leven: eet en drink en maak je geen zorgen. We kunnen Prediker, ook eenzijdig, lezen als een verachting van het zintuigelijke leven.

In beide gevallen lezen we Prediker dubbel- en onzinnig.

Willem Barnard schreef in zijn boek ‘Stille omgang’ over Prediker een hoofdstukje met als titel: “Over de ware skepsis”. Barnard merkte op dat ‘ijdelheid der ijdelheden’ in het Hebreeuws een andere (onder)toon heeft. Daar klinkt het: ‘Habel habelin’. Habel, verwant aan de naam van de eerste vermoorde mens in de bijbel: Abel, die door zijn broer werd omgebracht. Abel. Habel.

Dat kan je vertalen als: ijdelheid, maar ook als sliertje mist, op het nippertje niks, verdwijnende nevel, vergeefsheid. Maar niet als zodanig heet het menselijk bestaan ‘abelesk’. Niet omdat we sterfelijk zijn is er sprake van ‘ijler dan ijl’ maar omdat ons de dood wordt aangedaan.

Geen louter berusting in de absurditeit van het leven, maar profetische proteststem! Als we Prediker lezen klinkt het verhaal van ‘Kaïn en Abel’ mee: “Mens, waar is je broer?”. We mogen ook het verhaal laten meeklinken van de man die onschuldig gedood werd, maar waarvan gezegd wordt dat Hij ‘leeft’: Jezus van Nazareth.

Niet als aansporing tot ongebreideld hedonisme moeten we de tekst lezen. Ook niet als aansporing tot een levensverachtend ascetisme. Maar wel als een roep tot verantwoordelijkheid voor al wie of wat kwetsbaar is. Om het met de dichter Lucebert te zeggen: “Alles van waarde is weerloos”.

Niet als zodanig is het leven zinloos. De on-zin wordt aangericht door de on-gerechtigheid.  En waar on-gerechtigheid wordt uitgeboet herkrijgt het menselijk bestaan zijn zin. Dit perspectief is ook duidelijk aanwezig in het Lucasevangelie.

Lees hier de hele preeksuggestie op www.preekvandeweek.be