ij de uitvaart van Willy Rams op 24 november 2020 hield diens medebroeder Jacques van der Lee de overweging, die leest als een portretschildering van 'eigenlijk een prachtig mens’.
Zie ook: Ter herinnering aan Willy Rams
door Jacques van der Lee o.p.
Het ‘document humain’: “Mijn verhaal” uit zijn dossier is Willy ten voeten uit. ‘Nee, niet naar het Berchmanianum!’ (vroeger eigendom van de jezuïeten, red), was jarenlang zijn hartenkreet. Maar kennelijk knaagde aan hem de herinnering aan de jezuïet pater Doyle. Ging het hier om een gebed voor roeping? Ik vermoed het.
En wat hij met zijn moeder had meegemaakt speelde blijkbaar ook een rol. Al ging hij ook met een omweg, via Berg en Dal, naar dat jezuïetentehuis, later Aqua Viva.
En dan die karakteristieke fijne humor van hem: ‘dus zet je koffertje maar klaar voor de laatste reis – een enkele…’ In een interview in Bulletin zegt hij met fijne spot: “In ’46 ben ik in het Albertinum ingetreden en bij de opheffing ben ik uitgetreden”.
Hij zag bomen als individuen
De evangelietekst over de blinde, die ‘eerst mensen ziet, die lijken op bomen, die rondlopen’, heb ik natuurlijk gekozen vanwege de bomen. ‘Mens als boom’, is een aquarel uit 1986. Willy is een tijd geobsedeerd geweest door bomen, die hij als individuen zag. Maar diens artisticiteit komt verderop apart aan de orde.
Willy was een vriendelijke – ik mag wel zeggen – lieve huisgenoot en confrater, die stilletjes en schuifelend zijn eigen weg ging in huis. Overal gezellig pijprokend, waarmee hij zeer oud geworden is.
Niet lastig of onderhevig aan buien, maar goedgehumeurd en tevreden, bracht hij zijn dagen door: eigenlijk een ideale huisgenoot. Altijd punctueel, of eerlijk gezegd vroegtijdig. Hij zette koffie, hij waste af en hij was altijd de eerste in de kapel, bij de koffie en in de avondrecreatie. Kortom: heel gedisciplineerd!
Zonder fanaticus te zijn, kon hij, lurkend aan zijn pijp, volop genieten van een voetbalwedstrijd. Hij was een trouwe bezoeker van de oecumenische diensten in de Stevenskerk, waar hij oude Albertinumgasten ontmoette.
Een kunstcriticus noemde zijn werk abstract. ‘Wist ik veel’, riep Willy uit.
Trouw was hij ook aan vaste vrienden en vriendinnen, die hij regelmatig bezocht of bij hém kwamen. Aan het begin stipte ik zijn humor aan. Over zijn leerlingen – dat aantal was niet gering – plachtte hij te zeggen: “Ik geef geen les, alleen maar thee en koffie”. Daarmee gaf hij niet alleen zijn kenmerkende bescheidenheid bloot, maar relativeerde hij ook zijn doen en laten. Eigenlijk een prachtig mens!
Alleen op basis van niet de geringste kunstenaars wil ik recht doen aan Willy’s fantasierijke geest, zijn enorme creativiteit en kunstzinnigheid. Het boek dat aan hem gewijd is, is geschreven door de Nijmeegse beeldhouwster Lidy van Mourik-Broekman en staat vol loftuitingen aan zijn adres.
‘Meester in het spelen met kleur’ en ‘prachtig coloriet’, om maar enkele geluiden te laten horen. Een kunstcriticus noemde zijn werk ‘abstract’. ‘Wist ik veel’, riep Willy uit. Hij was puur zichzelf en bleef zichzelf en was blij nooit naar een kunstacademie gegaan te zijn, hoewel velen o.a. Angelus Vismans hem daartoe gestimuleerd hadden.
Het atelier van Willy Rams in de Kronenburgersingel.
Aan talloze tentoonstellingen heeft hij deelgenomen. In een Anglicaanse kerk in Engeland vindt je vijf panelen van hem over het leven van Maria Magdalena; in Zuid-Afrika, in Springs, een schilderij van Martinus de Porres en de 15 geheimen van de Rozenkrans in Pietermaritzburg. Hij verluchtte tijdschriften, ontwierp toneeldecors met gevels en maakte een schets voor een aantal bungalows.
Hij was van alle markten thuis: ‘Een artistieke duizendpoot’ werd hij genoemd. Niet alle confraters waren weg van zijn talenten, maar onder zijn bewonderaars waren de genoemde Vismans en van Haaren, en op Curacao Hulsman en Brenneker. Persoonlijk vond ik zijn poppetjes-reeks bijzonder speels, waarmee hij spreekwoorden uitbeeldde. Voor een eenvoudige leek als ik was dat begrijpelijk.
Met Willy is een unieke dominicaan-beeldend kunstenaar uit ons midden heengegaan. Hij heeft veel erkenning gekregen, waarvan hij genoot en die hem toekwam. Om de op bomen lijkende mensen niet te vergeten:
Een arts op Curacao zocht een afbeelding van ’n flamboyant, een tropische sierbooom met vuurrode bloemen. De directeur van Galerie de Boog in Willemstad zei hem: “Er is maar één man op dit eiland die een boom in zijn essentie kan schilderen en dat is broeder Rams”. Diens flamboyant werd door de arts gekocht.
De altijd bezige Willy was, zoals psalm 1 zegt “als een boom, aan het water geplant, die vruchten draagt op zijn tijd”.