e tweede cyclus lezingen van dit seizoen van het Nijmeegse Albertinumgenootschap vindt plaats op vier donderdagavonden in november. Sprekers zijn Dick Akerboom, Emile Schrijver, Nicolet Boekhoff-van der Voort en Paul van Geest.
In de loop van de geschiedenis van de verschillende religieuze tradities, jodendom, christendom en islam, zijn canonieke teksten ontstaan die als heilige boeken werden bestempeld: de thora, de bijbel en de koran.
Maar wat wordt ermee bedoeld als een boek heilig wordt genoemd? Betekent dit dat een dergelijk boek een exclusief soort waarheid bevat, omdat het door goddelijke openbaring tot stand is gekomen en daardoor apart staat van alle andere soorten teksten? Hoe kan men de omgang met deze heilige boeken in de verschillende religieuze tradities karakteriseren? Wat zijn op dit punt de belangrijkste verschillen tussen jodendom, christendom en islam en binnen deze religies? En wat kan de rol van deze boeken nog zijn in onze huidige moderne, geseculariseerde cultuur: wat hebben die eeuwenoude boeken ons, moderne mensen, nog te zeggen?
Wij stellen deze thematiek in vier lezingen aan de orde waarbij telkens vanuit een bepaalde religieuze traditie wordt gekeken naar de omgang met het heilig boek.
In de laatste lezing wordt ingegaan op de zeggingskracht van heilige boeken in deze tijd.
Heilige boeken in het christendom
Datum: 8 november 2018, 19.30 uur
Dick Akerboom
Spreker: dr. Dick Akerboom, oud-docent geschiedenis van de theologie aan de Universiteit van Tilburg.
Bij de behandeling van de heilige boeken van het christendom is het verstandig om te spreken over de ‘canon’ van de vroeg-christelijke geschriften. Naast het Nieuwe Testament is er een veelheid van niet-canonieke geschriften over het leven van Jezus. Een richtinggevende uitleg van die vroegchristelijke uitspraken is er in de christelijke traditie niet. Wel hebben katholieken en protestanten eigen visies op de status en uitleg van de bijbel.
Geen van die heilige boeken staat helemaal los van de culturele ontwikkeling van geloof en samenleving, maar de interpretatie ervan is vaak wel verstard. Hoe heeft de cultuurhistorische ontwikkeling zijn sporen nagelaten in de interpretatie van de bijbel?
Heilige boeken in het jodendom
Datum: 15 november 2018, 19.30 uur
Spreker: prof. dr. Emile Schrijver, bijzonder hoogleraar geschiedenis van het Joodse boek, Universiteit van Amsterdam.
Wat bepaalt de heiligheid van een joods boek? De taal, de tekst, het schrift, of misschien het gebruik van de tekst? Die vraag is niet eenvoudig te beantwoorden en het ene antwoord sluit ook het andere niet uit. Hoe spreekt de traditionele joodse literatuur zich uit over de heiligheid van teksten? Wordt die heiligheid altijd en overal op dezelfde manier geïnterpreteerd en hoe wordt die heiligheid in de eredienst, in vormgeving en respectvolle omgang bevestigd? Het zijn vragen die vaak gesteld worden, waarbij echter, zeker buiten het vakgebied van de studie van het joodse boek, vaak uitgegaan wordt van aannames die maar gedeeltelijk stroken met de bronnen. In de lezing zal een aantal van die aannames kritisch bevraagd worden.
Heilige boeken in de islam
Datum: 22 november 2018, 19.30 uur
Spreker: dr. Nicolet Boekhoff-van der Voort, universitair docent Islamstudies aan de Radboud Universiteit Nijmegen.
De koran wordt door veel moslims beschouwd als het letterlijke woord van God dat niet alleen de basis is voor het geloof in de islam, maar ook een leidraad voor alle aspecten van het leven. In vrijwel elke discussie wordt dan ook teruggegrepen op een of meerdere verzen uit de koran. In deze lezing komen drie aspecten van de koran aan bod.
Voor het eerste aspect, de koran als historisch artefact, gaan we terug naar de eerste paar eeuwen van de islam. We kijken hoe de koran volgens het islamitisch bronnenmateriaal aan de profeet Muhammad geopenbaard is, en het boek geworden is tot wat we vandaag de dag tot onze beschikking hebben. Om de koran als heilig object te begrijpen, moeten we vervolgens kijken naar de centrale boodschap. Interessant is daarbij de positie van de joodse en christelijke profeten en hun heilige geschriften in de islam. Het derde aspect, de koran als heilig boek, laat niet alleen zien welke positie de koran vandaag de dag nog steeds inneemt in het leven van een moslim, maar ook hoe dat ontstaan is.
De zeggingskracht van heilige boeken in deze tijd
Paul van Geest
Datum: 29 november 2018
Spreker: prof. dr. Paul van Geest, hoogleraar kerkgeschiedenis en geschiedenis van de theologie, Universiteit van Tilburg.
Wij mensen zoeken waarheid, maar de waarheid in heilige boeken is van een andere orde dan de waarheid van wetenschappen. In deze lezing gaan we in op het waarheidsbegrip van heilige boeken in deze tijd en daarmee op de zeggingskracht van die boeken voor ons.
Algemene informatie
– De lezingen worden op donderdag gehouden in de zijkapel van de Dominicuskerk te Nijmegen, uitsluitend bereikbaar via de hoofdingang aan het kerkplein, Prof. Molkenboerstraat 5.
– De lezingen beginnen om 19.30 uur (let op de aanvangstijd); na een koffiepauze rond 20.30 uur is er tot 21.30 uur gelegenheid om vragen te stellen en opmerkingen te maken. De lezingen zijn ook afzonderlijk te volgen.
– De entree bedraagt 7 euro.
– Uw vriendenbijdrage stellen we op prijs op bankrekening NL44 INGB 0000 1456 01 t.n.v. Albertinumgenootschap Nijmegen (ANBI).
Albertinumgenootschap
Voorzitter: Dr. Paul Juffermans
Website: www.albertinumgenootschap.nl
Mail: info@albertinumgenootschap.nl
Folders en informatie
Fons Fisscher, Kloosterstraat 1A
6581 XW Malden, 024-3581963
e-mail: a.fisscher@xs4all.nl
Ans Metz, Jan Brinkhoffplantsoen 33,
6543 KA Nijmegen, 024-3228285
e-mail: AHMMetz1941@kpnmail.nl