oen Verbraak maakte voor het laatst een interviewserie 'Kijken in de Ziel’, dit keer met religieuze leiders. Zr. Holkje van der Veer zag het en werd niet blij van de katholieke bijdrage. 'Waar is de ruimte voor de realiteit van het leven?’
door Holkje van der Veer o.p.
De lijst van deelnemers is net als bij de voorgaande seizoenen zorgvuldig samengesteld. Vier dames – een katholieke zuster, een rabbijn, een remonstrants predikant en een boeddhistische non – naast acht heren: twee imams, een rabbijn, een bevindelijk gereformeerd predikant, een baptistenpredikant, een katholieke hulpbisschop en een hindoeïstische pandit.
Deze indrukwekkende lijst van deelnemers nog eens nader bekeken lijkt het er op dat de redactie naar nuance gezocht heeft. Naast de meer orthodoxere stromingen is er ook ruimte voor een meer vrijzinnig geluid.
Een gevoel van teleurstelling maakt zich van mij meester als ik de twee katholieke geloofsgenoten hoor spreken: hulpbisschop Everard de Jong van Roermond en zuster Anima Christi, tot 2016 algemeen overste van de Dienaressen van de Heer en de Maagd van Matará, beter bekend als de ‘blauwe zusters’, een internationale congregatie met 1000 zusters.
Beiden lijken zich bij Coen Verbraak op hun gemak te voelen. Er wordt minzaam, soms wat verlegen gelachen. De vragen van Verbraak zijn pittig en uitdagend te noemen. Er wordt frank en vrij gevraagd naar het bestaan van God en de inhoud en de beleving van de eucharistie. Ook het verstaan en het omgaan met ethische kwesties als schuld en boete, leven en dood, abortus en euthanasie, schriftgetrouwheid en het geloof in een hiernamaals krijgen aandacht.
Is de kerk er voor God of is de kerk Gods volk onderweg?
Mij valt op dat de antwoorden van beide katholieke leiders inhoudelijk weinig van elkaar verschillen. Beiden zijn eensgezind als het om ethische kwesties gaat: fel anti-abortus – zelfs als het leven van de moeder in gevaar komt. De zuster zegt hierover dat het dan aan de moeder is om een heldhaftig offer te brengen.
Beiden keuren euthanasie af, al vinden ze het gelukkig wel mogelijk om pijn te verzachten via palliatieve zorg. En dan de homo’s: beiden zeggen dat seksualiteit buiten het huwelijk – alleen mogelijk voor een man en een vrouw – niet is toegestaan en ook onbespreekbaar is.
Coen Verbraak
Ja, je mag wel homo zijn, maar seks die niet gericht is op voortplanting is onnatuurlijk. Dus mogen homo’s er niet aan doen en zijn homorelaties niet toegestaan. Alle homo’s worden doorverwezen naar een celibatair leven. Zr. Amata vindt dat een prachtig en vol leven, een leven dat totaal gericht is op Jezus en op God. Everard de Jong geeft toe dat dit wat genuanceerder ligt. Het onderwerp haakt bij hem ook aan gevoelens van eenzaamheid.
Door de glimlach en de pretogen van beide katholieke geloofsgenoten heenkijkend werd ik steeds triester en voelde mij zelfs verlaten. Waar is bij deze kerkleiders ruimte voor de realiteit van het leven, voor zachtheid en compassie? Waar blijft de levenservaring en de wijsheid die zachtmoedigheid en nuance brengt?
Beiden vinden het jammer dat het kerkbezoek in Nederland afneemt. Everard de Jong voelt zich vaak een vertegenwoordiger van een kerk die ook wat middeleeuws en niet van deze tijd aandoet. ‘De kerk is er voor God en het is aan de mens om God te eren en te dienen’, zegt de zuster.
Opeens schiet het door mijn hoofd: de kerk? De kerk dat zijn wij! Gods volk onderweg! De kerk is inclusief, een open deur waar alles en iedereen welkom is.
Misschien wordt het tijd om deze oneliners van na het Tweede Vaticaans Concilie nog eens aan de zuster en de hulpbisschop voor te leggen.
Holkje van der Veer o.p.
Reageren kan op Facebook of door een email te sturen naar de redactie: info@dominicanen.nl
