oor de vluchtelingencrisis is de bevolking van Iraaks Koerdistan sinds de oorlog in Syrië gegroeid van drie naar negen (!) miljoen. En terwijl de economie inzakt proberen de mensen er samen wat van te maken. Erik Borgman rapporteert vanuit Suleymania.
Er zitten enorm veel vluchtelingen in Irakees Koerdistan. Net als vanuit het bisschopshuis in Kirkuk zijn er vanuit het Maryam Aladra-klooster in Suleimaniya tal van contacten met vluchtelingen. Elfde blog van Erik Borgman.
door Erik Borgman o.p.
Op donderdagochtend, Koningsdag rijden wij in de ochtend naar een vluchtelingenkamp voor Syriërs in de buurt van Suleimanya. De Italiaanse vrijwilligersorganisatie die daar actief is 'Un ponte per’ (Een brug naar), heeft verbinding met het Maryam Aladra-klooster.
We willen kijken of vanuit Utrecht samenwerking mogelijk is. Wij zouden graag jonge mensen naar dit deel van de wereld laten gaan zodat ze iets aan de opbouw kunnen bijdragen en geïnformeerd terugkeren over de situatie in dit deel van de wereld.
De bevolking van Noord-Irak is door de oorlog in Syrië en het offensief van IS van drie naar negen miljoen gestegen. En nu is de economie ook nog ingestort. Toch wordt ondanks deze enorme aantallen en de precaire economie geprobeerd voor de vluchtelingen te zorgen. Het is niet zonder spanningen, maar als je je de aantallen realiseert waar het om gaat, vallen die erg mee.
Het kamp dat we bezoeken bestaat inmiddels een paar jaar. De meeste van de 6.000 vluchtelingen die er wonen, zijn er vaak al sinds 2014. Er staan nog maar weinig tenten op het terrein. De meesten hebben inmiddels van betonblokken een huis gebouwd. Er zijn scholen en er is een moskee.
Op bovenstaande website vindt u informatie over de vluchtelingenkampen waar miljoenen Syriërs wonen, in Turkije, Jordanië, Libanon, Iraaks Koerdistan, Griekenland en Macedonië.
Veel vluchtelingen hebben een winkeltje of een werkplaats geopend. Het ziet er – kortom – redelijk bewoonbaar uit. Maar Un ponte per heeft sociaal werkers in de scholen die het proberen te signaleren als kinderen psychische hulp nodig hebben. Nog jonge kinderen. Al bijna drie jaar na hun aankomst hier.
Sommige vluchtelingen realiseren zich dat ze zeker voorlopig niet naar Syrië terug zullen keren. Dat de kans kleiner wordt hoe langer zij hier zijn, realiseren zij zich waarschijnlijk niet. Maar de Koerdische regering realiseert het zich wel. Dus wordt bouwen toegestaan en worden de mogelijkheden aangegrepen deze mensen voor te bereiden op het leven in Koerdistan.
Dit geldt overigens alleen voor de vluchtelingen uit Syrië. De zogenoemde Internally Displaced Persons, de vluchtelingen die uit Irak zelf afkomstig zijn, mogen geen huizen bouwen en niet in Koerdistan werken. Zij worden nog steeds geacht terug te keren als de plaats waar ze vandaan komen weer veilig is.
Un ponte per werd opgericht direct nadat de Amerikanen in 1993 Irak begonnen te bombarderen: bouw bruggen in plaats van bommen! De organisatie richt zich vooral op het opbouwen van de samenleving in de landen in het Midden-Oosten, met een accent op kinderen en jongeren.
Het Arbat Transit-kamp bij Suleymania in 2014.
In het kamp werken zij, behalve met het Maryam Aladra-klooster, samen met L’Agenzia Italiana per la Cooperazione allo Sviluppo (het Italiaanse Agentschap voor Samenwerking en Ontwikkeling), een Italiaanse overheidsinstelling die er volgens de eigen website aan moet bijdragen dat de internationale samenwerking van het land gaat voldoen aan de Europese standaarden.
Er zijn een paar Italianen in het kantoor van 'Un ponte per’, maar de meeste medewerkers wonen zelf in het vluchtelingenkamp of hebben er gewoond. Zij stralen duidelijk uit dat zij de verantwoordelijkheid dragen. Niet alleen voor de activiteiten die ze organiseren, maar ook voor de toekomst van hun land.
Ze doen hun uiterste best de kinderen samen te brengen en ze tegelijkertijd ook nog dingen bij te brengen die helpen hun achterstand op lokale kinderen in te lopen. Ze doen spelletjes met ze die ze tegelijkertijd leren samen te werken – of op een vriendschappelijke manier elkaars tegenstander te zijn – en hun kennis van het Koerdisch of het Engels vergroten.
In het vluchtelingenkampje naast het Maryam Aladra-klooster – een tiental wooncontainers; toen de toestroom het hoogst was en de nood aan huisvesting nijpend, werd elke beschikbare ruimte gebruikt om vluchtelingen op te vangen – wordt door 'Un ponte per’ naailessen gegeven. De bedoeling is vrouwen zo te helpen zelfstandig te worden en dat zij hun producten niet aan medevluchtelingen verkopen, maar door bedrijven worden ingehuurd. De eerste gesprekken hierover zijn gaande.
Kort na onze terugkeer in het klooster wordt er feest gevierd, omdat een aantal vrouwen de cursus met succes doorlopen hebben. Het gaat niet om een formeel diploma, maar ook hier weten ze dat mensen op de eerste plaats hun gevoel van eigenwaarde moeten terugvinden. Het zijn mannen die de toespraak houden en die doen alsof het hun verdienste is dat deze vrouwen hier staan. Niettemin stralen de vrouwen een opmerkelijk zelfvertrouwen uit als ze als groep worden gefotografeerd.
Eerder hadden we de jonge kinderen in het kamp zien dansen, onder leiding van de lokale activiteitenbegeleiders. Ook dat is globalisering: vooral de jongetjes boden tegen elkaar op in danspassen die ze hadden afgekeken uit de straatcultuur van de Amerikaanse latino’s zoals die op Internet kan wordt gevonden. De ene perifere groep in onze wereld die zich optrekt aan de cultuur van de andere. Kinderen en jongvolwassenen die zich optrekken aan elkaar.
In het ochtendgebed lazen we in Psalm 9: 'Niet voorgoed blijft de arme vergeten; wat de nederigen hebben gehoopt is niet voor altijd verloren’ (vers 19).
'Een enkel individu volstaat opdat er hoop zou zijn’, zei paus Franciscus afgelopen dinsdag in een filmpje op TED2017 in Vancouver.
Hier wordt tegen de klippen op gehoopt. De mensen maken bovendien werk van hun hoop en steken er anderen mee aan die de hoop misschien verloren hadden. Dat kan inderdaad niet vergeefs zijn.
*
Van Erik Borgman verscheen onlangs het boek &Leven van wat komt’.
Het eerste blog uit Noord-Irak: De grote betekenis van de kleine kerk in Kirkuk
Het tweede: Het belangrijke gesprek van christenen met moslims
Het derde: Bouwen is vertrouwen – ook in Irak
Het vierde: Een levende gelovige gemeenschap
Het vijfde: Samenleving scheppen door netwerken
Het zesde: Over islamkritiek en caritas als centrum
Het zevende: Iemand die weet waar het echt over gaat
Het achtste: Leven in zijn naam
Het negende: Feest! Juist in de chaos van Irak
Het tiende: Giftige en goede vruchten
