et debat over de Brexit vond plaats in een &post-feitelijke democratie’, schreef de Financial Times. Theoloog en dominicaan Richard Steenvoorde, studerend in Oxford, verbaast zich in zijn &brief van de overkant’ over de overvloed aan geloof en het tekort aan waarheid in het debat over het VK in Europa.
door Richard Steenvoorde o.p.
Ineens merkte ik dat ik moe was. Niet alleen van het tentamen dat ik net had afgelegd. Maar ook van de gespannen situatie om mij heen waar het debat over de plaats van het Verenigd Koninkrijk &al dan niet in Europa’ in volle hevigheid bezig was. Kranten las ik eigenlijk al niet meer de laatste weken. Die stonden namelijk vol met het ene na het andere ongecontroleerde horrorverhaal over Europa.
Datzelfde gold voor vrijwel alle andere media. En, daar moet je ook ree?el over zijn, als buitenlander heb je weinig te zoeken in een nationaal debat waarin je geen stemrecht hebt. Maar het maakt je soms, van binnen, wel extra gevoelig als er weer eens gemopperd werd in de krant en op TV over 'die Europeanen’, 'het continent’, of gepocht werd hoe goed de eigen 'Britse cultuur’ is.
Over de uitslag had ik mij van te voren niet al te druk gemaakt. Daar kon ik niet veel aan doen. Maar toen de uitslag kwam was ik toch geschokt. Het spreekwoordelijke keep calm, and carry on ging nu even niet op. Zelfs niet na een kop thee.
We zijn weer een paar dagen verder. De uitslag van de examens zijn binnen. Ik ben geslaagd, met vlag en wimpel. Maar de Nederlandse vlag met een boekentas heb ik, wijselijk, maar niet uit het raam gehangen. Vraag is nu natuurlijk. Wat heb je er aan? Wat heb je aan een opleiding theologie?
Een manier waarop je die vraag zou kunnen beantwoorden is door terug te kijken naar het Britse referendum. De Financial Times merkte op dat het referendum bewees dat we nu een &post-feitelijke democratie’ hebben. Wat betekent dat?
Zelfs de koningin was tegen – volgens de Sun…
Als ik de schrijver van dat artikel goed begrijp, dan gaat het over het fenomeen dat gevoelens belangrijker werden gevonden in het debat dan de feiten. Het ging er dus meer om wat mensen geloofden, dan dat er iets waar was van hun geloof. En er was nog iets. Na het bekend worden van de uitslag verschenen berichten dat sommige kiezers die voor uittreden gestemd hadden, geschokt waren dat het ging gebeuren. Dat was niet hun bedoeling, ze hadden slechts een &proteststem’ willen laten horen.
Wat gaat hier mis? Ik denk dat hier vergeten werd dat het in het leven niet alleen gaat om wat je wilt, wat je intentie is, maar ook om het doel wat je nastreeft en welke middelen je daarvoor gebruikt. Die zijn namelijk niet neutraal.
Als je wilt protesteren tegen de regering, maar niet tegen Europa, dan is een Brexit-referendum niet de beste methode. Jouw doel (protesteren tegen regering) en het doel van het referendum (blijven we in Europa) lopen uiteen. En dat zelfde probleem zien we bij het middel, er is niet zoiets als een &proteststem’ die &niet meetelt’. Iedere stemt telt &voor het echie’.
Christelijke, katholieke, theologen buigen zich al eeuwen over de vraag hoe geloof en waarheid zich met elkaar verhouden. Ze zijn als het ware getraind om die spanningen op te sporen en de vragen niet uit de weg te gaan. Ze moeten er voor waken dat geloof, geen blind geloof wordt. Dat de wereld zoals deze is niet uit het oog verloren wordt omwille van een ideaal, een droomwereld, een utopie.
Maar ook om te blijven zeggen dat Gods verhaal met mensen altijd gaat over echte mensen, zoals jij en ik. Mensen zoals ze zijn, en mensen zoals ze zouden kunnen worden, als ze in vrijheid en verantwoordelijkheid hun weg zouden kunnen volgen. Rekening houdend met elkaar.
Op zoek naar het goede, het ware, en het schone. Omdat we, als theologen, als gelovigen, als Godszoekers, als vragenstellers, als twijfelaars, uiteindelijk mogen geloven dat precies daar, in de wereld, in het goede, het ware, en het schone, sporen van God te vinden zijn.
Hartelijke groeten van de overkant
Richard
