et Rotterdamse stiltecafé Adem Inn – een initiatief van de dominicanen – is opgezet door Leonie van Staveren, die binnenkort afscheid neemt. Dinsdag 12 april presenteerde zij haar statement voor de Orde der Predikers: stop met preken! Een samenvatting.
Leonie van Staveren tijdens haar &statement’ in AdemInn.
Het lijkt misschien wat tegenstrijdig. Ongepast zelfs. We vieren het 800-jarig bestaan van de predikers, en nu vertel ik u dat we in zijn voetstappen treden, wanneer we stoppen met preken.
Dominicanen zijn uitblinkers als het op preken aankomt. Het wordt voorafgegaan door studie en persoonlijke contemplatie en wil de vruchten daarvan doorgeven aan andere mensen. Dat beperkt zich niet tot de meestal uiterst verzorgde overweging in een viering. In alles wat je doet en hoe je het doet, kan je je geloofsovertuiging uitdragen. Sterker nog, het is des te geloofwaardiger: practice what you preach.
Toch zou ik van AdemInn een verkondigingsvrije zone willen maken: dat de bezoeker centraal staat, niet een voorgegeven boodschap. De vraag, en niet het antwoord.
Hoe zie ik dat voor me en hoe verschilt het in wezen van een verkondigende houding?
Bij AdemInn willen we ruimte maken voor de levensvragen van twintigers en dertigers. Hier komen niet alleen christenen of zelfs mensen die op zoek zijn geloof. De meeste mensen komen hier, omdat ze in hun dagelijks leven zoeken naar wat rust, naar inspirerende plekken, inspirerende mensen, naar nieuwe ideeën, naar ruimte voor het onderzoeken voor hun eigen levensvragen. En ze willen dat graag samen doen met andere mensen, leeftijdgenoten, stadsgenoten. En wij willen, vanuit onze dominicaanse roots, dat gebeuren faciliteren.
Er zijn niet veel plekken waar mensen echt belangeloos kunnen zoeken, wij denken dat mensen daar nood aan en recht op hebben. We merken dat mensen uiterst gevoelig zijn voor een geheime agenda, voor het subtielste greintje sturing, voor verkondiging. Dat maakt dat mensen afstand houden.
Daarom ben ik in AdemInn voor een verkondigingsvrije zone, waar vrij en vrijblijvend gegrasduind mag worden in filosofische, spirituele tradities, in kunst, bij hedendaagse denkers, bij politici en belangrijke maatschappelijke figuren.
Dat past juist in het voetspoor van Dominicus omdat hij niet alleen het vuur van het geloof wilde doorgeven, maar ook de tekenen van zijn tijd verstond. Hij wist dat hij eerst de mensen op een radicale manier nabij moest komen. Eenvoudig levend, bij de mensen in de stad, met de stedelingen en hun vragen. Dat was geen verkleedpartijtje. Dominicus trok niet bij thuiskomst weer een mooi nieuw overhemd aan.
Zo moeten ook wij zoekers zijn met de zoekers, met de vragen leven en de antwoorden inruilen voor nog meer vragen. Zouden we mensen nabij kunnen zijn die hun antwoorden niet zoeken in de kerk, maar die niettemin een open zoektocht aan willen gaan? Dat lijkt me bij uitstek dominicaans.
Het is eigenlijk heel eenvoudig. Onze lege handen zijn ons grootste geschenk. We hebben tijd en interesse. En onze nieuwsgierigheid. We zijn zelf zoekers, avonturiers, twijfelaars. En daarom kunnen we aangenaam gezelschap zijn voor onderweg. Goed luisteren, helpen om de vragen te verhelderen. Mee op pad gaan als nieuwe landschappen worden verkend. We kunnen een welkome herberg zijn waar zinzoekers elkaar kunnen treffen, waar ervaringen gedeeld kunnen worden en waarna een ieder gesterkt verder kan op z’n eigen weg. En als we meegaan kunnen we ook onze eigen vragen inbrengen. Over onze eigen zoektochten vertellen. We kunnen ons oefenen in het leven met de vragen.
Hoe vertalen we dat praktisch? Natuurlijk is elk toevallige gesprek een oefening op zich. Maar we bieden hier ook uiteenlopende activiteiten aan. We kunnen moeilijk elke keer op Facebook zetten: thema onbekend, komt u maar met vragen. Nee, Je zult moeten agenderen, keuzes maken. Experimenteren en uitvinden waar mensen voor van de bank komen.
Daarbij is het belangrijk dat je je antenne ontwikkelt voor wat er speelt in de dagelijkse praktijk van jonge mensen. Welke vragen houden hen bezig? Waar spenderen ze hun tijd aan, met wie, om wat te doen? Grote keuzes, werk, relaties, vriendschappen, hun maatschappelijke bijdrage, hun sociale positie, geldzorgen, tijdsdruk, prestatiedruk, idealen, toekomstdromen, verwachtingen van zichzelf en van anderen, angsten.
Een voorbeeld is de School of Life in Amsterdam. Eigenlijk doet deze School maar één ding: levensvragen agenderen. Elk evenement heeft een titel dat begint met &How to…’ &How to be a good friend’, &How to manage stress’, of zelfs &How to Die’ over omgaan met de je eigen dood en die van anderen. Niet het antwoord trekt mensen, maar het feit dat ze gericht over die vraag na kunnen denken en in gesprek kunnen.
Zou AdemInn een Rotterdamse School of Life kunnen zijn? Ik hoop dat we erin slagen om ook op de vragen te blijven focussen. Maar AdemInn is niet bewust atheïstisch-filosofisch, het mag een plek zijn waar religieuze en spirituele tradities ook onderdeel zijn van het zoekgebied.
Tot slot. Ik noemde AdemInn een verkondigingsvrije zone. Maar dat kan natuurlijk niet waar zijn. Je draagt altijd iets uit, zoals kernwaarden als gastvrijheid, openheid, nieuwsgierigheid, vriendschap, rust en stilte en niet te vergeten… Goede koffie.
Leonie van Staveren
Zie ook: www.ademinn.nu
