ezus’ oproep om slaaf te zijn en te dienen vraagt durf, zei lekendominicaan Thijs Caspers zondag in zijn overweging in de Nijmeegse studentenkerk. &Achter de boosheid zit de angst er niet meer toe te doen.’
Thijs Caspers
Het gesprek in Nederland lijkt zich versmald te hebben tot de vluchtelingenproblematiek. Het zorgt voor een oververhit debat waarin de VVD uit angst voor de PVV de populistische kaart speelt en andere partijen voor versobering pleiten.
De politieke turbulentie gaat hand in hand met maatschappelijke onrust, met de aanval op een AZC in Woerden als tragisch dieptepunt. Het zegt volgens mij iets over de diepe onzekerheid die zich meester maakt van ons kleine land. En dat is niet verwijtend bedoeld.
Onlangs stuitte ik op een blog van John Fitzgerald Gates, een diversiteits-expert uit de VS, over de angry white man: de boze blanke man die zich niet gezien en gehoord voelt en daarover woedend is. Hij schrijft: &Als Afro-Amerikaan heb ik empathie voor angry white men omdat ik herken dat zij de pijn ervaren die Afro-Amerikanen lange tijd gedragen hebben. Ze kunnen slechts toekijken hoe hun identiteit en mogelijkheden door anderen bepaald worden in een onzekere wereld.’
Gates ziet hun vijandige houding en optreden als een poging &hun eigen belang te beschermen in een land dat voor hen gebouwd leek, maar ze nu afpoeiert’. Het knagende gevoel er steeds minder toe te doen, uit zich vooral in een anti-houding naar nieuwe onzeker makende ontwikkelingen. Het liefst zouden de boze blanke mannen de klok terugdraaien en oude waarden en patronen bevestigd zien.
Deze observaties kunnen ons helpen anders naar de actualiteit te kijken. Kan het zijn dat achter alle commotie over de vluchtelingen een dieper liggende onvrede schuil gaat: de frustratie van een groeiende groep mensen die het gevoel heeft er niet meer toe te doen?
In de evangelielezing van vandaag horen we schurende woorden van Jezus: hij vertelt zijn leerlingen dat zij die groot willen worden dit doen door te dienen. Wie &onder jullie eerste wil zijn, moet slaaf van allen zijn’, zegt Jezus, verwijzend naar zijn eigen lijdensweg die ophanden is (Mc 10,44).
Grootsheid vinden door het dienen van de ander vergt de moed om af te zien van iedere vorm van status die wij doorgaans met succes verbinden. Dat vraagt om ruimte en vertrouwen in de toekomst die ons gegeven wordt. Dat is een ongebruikelijke gedachte.
Het is voorbarig om de &boze witte mannen’ weg te zetten als dom en kortzichtig. Ze staan voor een grote groep mensen in onze moderne samenleving die zich soms gevangen voelen in een door en door bureaucratisch systeem dat niet meer naar individuele personen kijkt, maar enkel naar de regels. Zijn de &onderdrukkers’ die vluchtelingen aanvallen zelf ook onderdrukten?
Jezus’ oproep dienstbaar te zijn blijft een ongemakkelijke boodschap voor iedereen. Durven wij nog te dienen, ja zelfs slaaf te zijn? Of handhaven wij onszelf ten koste van de ander, omdat we bang zijn er uiteindelijk zelf niet meer toe te doen? Aan ieder van ons is het deze vraag te beantwoorden.
*
Ontleend aan de overweging van theoloog en lekendominicaan Thijs Caspers in de Studentenkerk Nijmegen. De hele tekst komt hier te staan.
