et rapport over seksueel misbruik in de Ierse kerk tussen de jaren dertig en negentig heeft veel stof doen opwaaien. Opnieuw blijkt het geweld structureel te zijn geweest en te zijn toegedekt door kerkleiders. De Amerikaanse dominicaan Thomas Doyle wijst op de ernst ervan en pleit voor duidelijk optreden.
Dit is een samenvatting van een opinie-artikel van Thomas Doyle o.p. in het Amerikaanse tijdschrift de National Catholic Reporter. Doyle houdt zich al jaren met dit onderwerp bezig en was als kerkjuridisch adviseur onder meer betrokken bij het nog lopende onderzoek naar seksueel geweld door priesters van het aartsbisdom Dublin.
Thomas Doyle o.p.
Het 2600 pagina’s tellende rapport is het eindresultaat van een zeer grondig onderzoek door het Ierse ministerie van onderwijs, dat negen jaar duurde en werd geleid door een rechter. Het onderzoek, dat zeker niet ondersteund werd door de rooms-katholieke kerk, richtte zich op scholen en tuchtscholen.
Structureel geweld
De kerk was in Ierland betrokken bij alle facetten van het leven. Ze controleerde het onderwijs, gezondheidszorg en welzijnsinstellingen. Alle onderzochte organisaties werden geleid door religieuzen, vooral Christian Brothers en Sisters of Mercy, en gecontroleerd door de bisschoppen.
Het seksuele, lichamelijke, emotionele en spirituele geweld tegen kinderen was nooit een incident, maar structureel. Het was deel van het alledaagse leven. Kinderen werden verkracht, mishandeld, uitgehongerd, gepest en eenzaam opgesloten door mannen en vrouwen die beloofd hadden zich in dienst te stellen van mensen, in naam van de liefde van Christus.
De kerk deed niets
De situatie in Ierland staat niet op zich. De afgelopen vijftien jaar zijn er onderzoeken geweest naar seksueel wangedrag van religieuzen en priesters in onder meer Afrika en Noord-Amerika.
Het meest verontrustende aspect aan al deze geschiedenissen van seksueel geweld is dat kerkelijke autoriteiten ervan wisten, van oversten en bisschoppen tot aan de paus toe. Men wist van deze ongelofelijke cultuur van misbruik en deed niets. De kerk omschrijven als een ‘liefhebbende moeder’ is niet alleen absurd, maar ook beledigend voor de tallozen die onder het wangedrag van het kerkelijk kader hebben geleden.
Er is iets radicaal mis
De officiële reacties zijn voorspelbaar: ontkenning, minimalisering, de schuld doorschuiven en uiteindelijk beperkte en zorgvuldig genuanceerde ‘excuses’. Mensen die hun hoop op de institutionele kerk blijven stellen, spreken van een hetze tegen de katholieke kerk. Maar nergens heeft een kerkelijke leider zich werkelijk rekenschap gegeven van het structurele karakter van het seksueel geweld.
De kerk kan en zal zichzelf niet verbeteren, want er is iets radicaal mis met de institutionele katholieke kerk. Dat is pijnlijk duidelijk omdat het structureel geweld en totale oneerlijkheid toelaat, terwijl ze tegelijk pretendeert het rijk van God op aarde te vormen.
We moeten dieper
Geen bureaucratische programma’s, vrome excuses, retorisch handenwringen of uitbundige beloften voor toekomstige veranderingen volstaan. De schuldigen straffen is evenmin genoeg. Het probleem gaat dieper dan het wijdverspreide misbruik zelf. We moeten de klerikale cultuur die verweven is met de institutie ontmantelen. Het heeft te veel zielen gesmoord om te mogen blijven bestaan.
Katholieken moeten recht doen en liefde bewijzen aan de slachtoffers. Ze moeten ook alles doen wat nodig is om de christelijke / katholieke gemeenschap te bevrijden van de vergiftigende controle van de klerikale institutionele structuur, zodat de kerk niet meer gezien wordt als een anachronistische en het eigenbelang dienende monarchie, maar als het Lichaam van Christus.
