anwezig zijn bij een sterfproces raakt de kern van het leven. Anne Stael vertelt over de inspiratiedagen voor medewerkers en vrijwilligers van hospices, op de dominicaanse plekken in Rotterdam, Zwolle en Huissen.
door Anne Stael, adviseur en trainer op het gebied van zingeving en zakelijkheid
De dominicaanse centra de Kloostertuin in Rotterdam, het Thomashuis in Zwolle en het Dominicanenklooster in Huissen organiseren inspiratiedagen voor mensen van hospices. Dat werk raakt aan vragen naar de zin van het leven, naar wat goed sterven is, en hoe je zorg kunt hebben voor een ander en voor jezelf.
Tijdens de inspiratiedagen komen vele thema’s en vragen aan de orde die in het leven van betaalde en onbetaalde hulpverleners van belang zijn. Het gaat om vragen over:
– zingeving rond sterven en dood;
– wat loslaten voor jou betekent;
– hoe je met jouw persoonlijk oordeel over de behandeling omgaat;
– of de wensen van de stervende altijd voorop moeten staan;
– de zorg voor de ander en voor jezelf;
– inspiratiebronnen en drijfveren;
– afstand en nabijheid.
Sterfstijlen
We gaan allemaal dood, maar erover praten is geen vanzelfsprekendheid. De vraag 'Hoe wil ik leven als ik dood ga?’ kan met de ene persoon heel gemakkelijk besproken worden en met de ander helemaal niet. Waarom wil de één over de dood praten en de ander juist over het leven?
Een model van Motivaction (zie www.doodgewoonbespreekbaar.nl) onderscheidt vijf manieren van omgaan met sterven: er zijn proactieven, onbevangenen, socialen, vertrouwenden en rationelen. Proactieven bijvoorbeeld willen helder blijven, zelf beslissen over het moment van sterven en zo min mogelijk pijn. Zij hebben vaak het meest geregeld voor het afscheid en durven erover te praten.
Tijdens de inspiratiedagen wordt aan de hand van voorbeelden en uitwisseling uitgewerkt hoe kunt omgaan met de verschillende stijlen van omgaan met de naderende dood.
Innerlijke ruimte
Het cree?ren van innerlijke ruimte is ook een belangrijk onderdeel van de begeleiding van een stervende. Wie zelf open en aandachtig is, maakt het contact met een stervende gemakkelijker, ook in spirituele zin. Carlo Leget, hoogleraar zorgethiek en palliatieve zorg, heeft een model ontworpen waarin de innerlijke ruimte en het groeien daarin centraal staat. Tijdens de inspiratiedagen doen medewerkers en vrijwilligers oefeningen in aandacht en kijken hoe ze voor zichzelf kunnen zorgen.
Kapel van Huize Betlehem in Nijmegen, ooit klooster van dominicanessen en door de Nederlandse dominicanen aan het hospice Betlehem overgedaan.
Thomashuis Zwolle
Medewerkers, vrijwilligers en mantelzorgers bieden de broodnodige zorg, aandacht voor en betrokkenheid op de patie?nt en zijn omgeving. Soms is er weinig ruimte en aandacht voor vragen, verlangens en grenzen van de hulpverleners. Ruimte voor wat ze gaande houdt, is wezenlijk om bewogen en met veerkracht zorg te kunnen verlenen.
Een bezinning met hoofd, hart en handen om de concrete situatie, draaglast en draagkracht in balans te kunnen houden. Het Thomashuis biedt voor mantelzorgers of groepen vrijwilligers in de zorg kloosterdagen 'op maat’. Informatie: thomashuis@kloosterzwolle.nl
Kloostertuin Rotterdam
Een inspiratiedag in de kloostertuin kent vaak aandacht voor een socratisch gesprek, voor verschillende sterfstijlen en de innerlijke ruimte. In een socratisch gesprek zonder oordeel onderzoeken deelnemers elkaars denkbeelden en opvattingen. Dat is vaak verrassend en geeft nieuwe zelfkennis. Zo’n gesprek maakt de deelnemers bewust hoe de eigen kijk hen bei?nvloedt in hun eigen handelen. Dat leidt tot een beter begrip van fundamentele waarden en overtuigingen in concrete situaties.
Informatie: info@kloostertuin.nl
Dominicanenklooster Huissen
Tijdens de een- of meerdaagse inspiratiebijeenkomsten voor medewerkers, vrijwilligers of mantelzorgers staat inspiratie en verbinding centraal. Er wordt gewerkt met thema’s als afstand en nabijheid, grenzen, kwetsbaarheid, waardigheid, troost of humor. Daarnaast zijn de inspiratiebronnen van de betrokkenen van belang; wat inspireert je om dit mooie maar ook zware werk te doen. Ook worden er meditatieve of creatieve workshops georganiseerd, zoals zingen, schilderen, theater of schrijven. Hierdoor wordt de onderlinge verbondenheid versterkt en is er ruimte voor verstilling en bezieling. De kloosteromgeving en het kloosterritme vormen een rijke bron van inspiratie.
Dominicanenklooster Huissen organiseert per jaar vele een- en meerdaagse inspiratiedagen voor medewerkers, vrijwilligers en mantelzorgers uit het hele land. Informatie: info@kloosterhuissen.nl
Dit is een ingekorte versie van een artikel in Geloven Onderweg, tijdschrift van het Dominicanenklooster Huissen.
Kapel van het voormalig dominicanenklooster in Venlo, nu hospice Mariaweide.
