e katholieke kerk heeft altijd een dubbelzinnige houding ten opzichte van de wetenschap gehad. Wetenschapsbeoefening werd gestimuleerd én tegengewerkt. In deze bundel wordt gekeken naar de rol in dezen van orden en congregaties, waaronder dominicanen en dominicanessen.
Het geloof dat inzicht zoekt, fides quaerens intellectum, is een uitspraak van de scholastieke theoloog Anselmus van Canterbury (1033-1109) die de dubbelzinnige houding weerspiegelt van de katholieke kerk tot de wetenschap.
Door de eeuwen heen heeft de kerk wetenschapsbeoefening gestimuleerd, maar even zo vaak ook afgeremd of zelfs tegengewerkt wanneer het eigen dogmatische gedachtegoed in gevaar dreigde te komen.
19e en 20e eeuw
In deze publicatie staat dit spanningsveld centraal en wordt de rol die orden en congregaties in de negentiende en twintigste eeuw daarin speelden, belicht. De bundel opent met twee bijdragen waarin de verhouding van de Nederlandse dominicanen en franciscanen tot wetenschap en universiteit wordt verkend.
Het thema wordt verder ontwikkeld vanuit diverse invalshoeken en wetenschappelijke deelgebieden waarin religieuzen een prominente rol hebben gespeeld: geschiedschrijving en historiografie, missiologie, exacte wetenschappen, antropologie en de godsdienstsociologie.
De bijdragen laten zien dat religieuzen in alle mogelijke kennisgebieden werkzaam waren, en vaak nog zijn.
Dominicanen en franciscanen
MARIT MONTEIRO, Hoeders van waarheid en waarachtigheid. De Nederlandse dominicanen als vertegenwoordigers van een katholieke intellectuele tegencultuur (1866-1966).
JAN DE KOK ofm, De minderbroeders en de pragmatische ondertoon in hun benadering van de wetenschap
Jezuïeten
JOEP VAN GENNIP, Gevangen in twee werelden. De bijdrage van de Nederlandse jezuïeten aan de geschiedwetenschappen tussen 1850 en 1967
HARRY KNIPSCHILD, Sterrenkunde om de Chinezen te bekeren
PAUL BEGHEYN sj, Athanasius Kircher sj (1602-1680) en zijn contacten in Nederland
WIL DERKSE, Jezuïeten in de exacte wetenschappen: een vruchtbare combinatie
FRANS KURRIS sj, Nederlandse jezuïeten in de bètavakken tijdens de emancipatie
Missionarissen van Steyl
AN VANDENBERGHE, Tussen habijt en maatpak. De antropologische ambities van de Missionarissen van Steyl (svd) 1890-1939
MARIE-ANTOINETTE TH. WILLEMSEN, Op gespannen voet. De moeizame relatie tussen missionarissen, wetenschappers en Rome. Enkele voorbeelden uit de Flores-missie
Instituten
JAN BRABERS, Priesterhoogleraren aan de Katholieke Universiteit Nijmegen 1923-1998. Enige kwantitatieve bespiegelingen
LODEWIJK WINKELER, Sociografie en pastoraal beleid 1946-1957. Franciscanen en de opkomst van de godsdienstsociologie in Nederland
De vergeten groep
MARJET DERKS, Geprofest en gepromoveerd. Zeergeleerde zusters in Nederland, 1926-1966
Uitgeverij Verloren, ISBN 9789087041816, € 23,-
