et is weer hommeles in de Nederlandse kerk: bisschoppen en diverse parochies en nu de studentenkerk in Tilburg staan tegenover elkaar.
De Engelse dominicaan Timothy Radcliffe, voormalig magister-generaal van de orde, pleit tegen slachtofferschap waardoor gelovigen zichzelf marginaliseren. ‘Als de kerk een auto is, zijn we te druk met het chassis.’
Timothy Radcliffe o.p.
Volgend jaar verschijnt bij uitgeverij Meinema het boek ‘Leven met Dominicus’, geschreven door Arjan Broers, redacteur van deze website. In dat boek komt onder meer een interview met Timothy Radcliffe. In de marge van dat interview vond vorige week onderstaand gesprek plaats.
Timothy Radcliffe:
‘Vaak wordt gesproken over “de officiële kerk”. Die woorden bevallen mij niet, want het maakt “hen” officieel en “ons” onofficieel. Maar wij zijn als dominicanen net zo officieel als ieder ander.
Dat geldt net zo voor de woorden “de institutionele kerk”. De Orde is ook een institutie, het tijdschrift The Tablet is een institutie, jouw website is een institutie. De kerk leeft als ze veel instituties maakt.
Ik verzet me tegen die woorden, want het marginaliseert ons. Ik geloof helemaal niet dat ik in de marge zit. Ik hoop dat ik op het randje zit, als je begrijpt wat ik bedoel, maar ik ben niet marginaal.’
Wat dan wel?
‘We marginaliseren onszelf als we het over de institutionele of de officiële kerk hebben. Wij moeten het centrum claimen. Hetzelfde geldt overigens voor het magisterium, het leergezag. De historicus Eamon Duffy zegt dat dat bestaat uit christenen die les geven en daar zijn er veel van: van paus tot ouders die hun kinderen iets uitleggen. Sommigen doen het goed, anderen niet, maar het is allemaal deel van het magisterium.’
Dus moeten religieuzen en parochianen hun gang gaan?
‘Gezag krijg je pas als je gezag toekent. Niet alleen aan de gewone gelovigen en hun vragen, maar ook aan het Vaticaan. Ik moet dus goed proberen te verstaan wat het Vaticaan zegt, zelfs als men daar niet naar mij luistert. Daarmee weiger ik gemarginaliseerd te worden. Weet je, slachtofferschap is zo gemakkelijk, maar het is zo negatief en ook ontzettend saai. Je moet weigeren het slachtofferspel te spelen.’
In de Nederlandse kerk maar ook in de samenleving is dat spel erg populair.
‘Het is een gevaarlijk spel. Als je jezelf als slachtoffer neerzet, haal je jezelf naar beneden. Het is onderdrukkend.’
Hoe noem je de officiële kerk dan wel?
‘De hiërarchie. En die is als het chassis van een auto: het houdt alles bij elkaar, maar het is niet de motor of de banden of het stuur. De dynamiek van de auto komt niet van het chassis. We hebben de hiërarchie nodig zoals we een chassis nodig hebben. Maar we moeten het chassis het niet kwalijk nemen dat het niet dynamisch is. De dynamiek moet van ons komen, religieuzen en lekengroepen.
Als je autorijdt denk je niet vaak aan het chassis. Je denkt aan waar je naar toe wilt en je bent opgetogen over de reis. Als wij onderweg steeds aan het chassis zouden zitten denken, kwamen we niet ver.’
Maar er is nogal een obsessie met het chassis.
‘De dominicaan Herbert McCabe zei: de wereld is geïnteresseerd in de kerk, wij zouden geïnteresseerd moeten zijn in het Evangelie. Ik denk dat we veel gelukkiger zouden zijn als we het niet steeds over de kerk hadden en als onze passie naar het Evangelie zou uitgaan.’
