e zestiende mei is in de liturgie van de kerk de feestdag van de zalige Gil van Santarem, een Portugese arts en begaafd dominicaan uit de begintijd van de orde, toen veel getalenteerde jongemannen een plek vonden bij de predikers.
De invloedrijke, intellectueel begaafde Gil van Santarém werd geboren tegen 1190 te Vouzela (Viseo, Portugal). Zijn vader was gouverneur van Coimbra en wilde hem graag zien &opklimmen’ in de geestelijke stand. Als jongen mocht hij al overwegingen houden in Braga, Coimbra, Idanha en Santarém.
Duivel
Maar Gil wilde medicijnen studeren en deed dat in Coimbra en Parijs. Volgens zijn anonieme biograaf kwam Gil in contact met een hoffelijke vreemde die hem magie wilde leren. Gil moest daarvoor de duivel betalen met zijn ziel betalen.
Gil wijdde zich zeven jaar aan de studie van de magie, onder leiding van Satan zelf – zo is de legende – en ging daarna naar Parijs. Hij haalde er met gemak de doctorsgraad haalde en deed wonderbaarlijke genezingen.
Op een nacht in zijn bibliotheek verscheen een ridder in volle wapenrusting, die Gil met getrokken zwaard dreigde zijn slechte wegen te verlaten. De ridder verscheen een tweede keer en dreigde hem te doden als hij zich niet bekeerde.
Dominicanen
Gil ging naar Spanje en trad in bij de dominicanen, samen met Humbertus Romans. Hij raakte bevriend met Jordanus van Saksen, in 1221 verkozen tot magister en eerste opvolger van Dominicus. Zijn oversten stuurden Gil naar Santarem in Portugal, waar hij een leven van boete en gebed leidde. Uiteindelijk, schrijft zijn biograaf, legde de duivel het met bloed ondertekende contract voor het altaar van de heilige Maagd.
Gilles keerde terug naar Parijs, dit keer om theologie te studeren. Na thuiskomst in Portugal raakte hij alsmaar bekender door zijn vroomheid, zijn inspirerende lezingen en overtuigende preken. Hij werd twee keer gekozen tot overste van zijn orde in Spanje.
Gil stierf op 14 mei 1265 in Santarem, en werd door Paus Benedictus XIV zalig verklaard in 1748.
Met dank aan Baltasar Hendriks o.p.