Brieven uit Kiev (30)

Michael Romaniv OP in 2019 in Zwolle.

De Dominicanenkerk Zwolle geeft af en toe berichten door vanuit Fastiv.

Broeder Michael (Mykhailov) schrijft: ‘We bezochten Raisin, een stad die meer dan 456 raketschoten heeft gekregen. De stad is bijna verwoest: alle huizen zijn kapot, mensen wonen in kelders, in appartementen die geen licht en water hebben. Je zult het niet geloven, maar wat genoten mensen van het brood dat we brachten of de koekjes! We deelden alles uit wat we meegenomen hadden zoals kachels, warme kleding, speelgoed voor kinderen en veel kaarsen.’

Lees hier het bericht op de website website www.dominicanenzwolle.nl.

Sinds het begin van de Russische aanval op Oekraïne schrijft Jaroslav Krawiec OP brieven uit Kiev, via de Zwitserse website www.cath.ch. Op onze website vertalen we af en toe een brief. Klik hier voor eerdere brieven.

Jaroslav Krawiec is een Poolse dominicaan die in Kiev woont en werkt.

Lieve zusters, lieve broeders,

Ik had niet verwacht dat de vreugde van de Oekraïners zo euforisch zou zijn na de bevrijding van Kherson. Deze stad, een van de belangrijkste in het zuiden, was 256 dagen onder Russische bezetting geweest. Pater Misha vertelde me vaak over zijn droom om eindelijk de auto’s te laden en persoonlijk de hulp aan de mensen van deze stad te bezorgen. Nu wacht Misha daar op het teken van zijn vrienden, voordat hij aan de reis begint.

Vorige week reisde ik met zuster Augustina, pater Misha en vrijwilligers van het Huis van St. Martin in Fastiv naar Kharkiv en verder in het zuidoosten van Oekraïne om humanitaire hulpgoederen te leveren in Balakliya, Izium en het omliggende platteland. Deze gebieden zijn twee maanden geleden bevrijd van de Russische bezetting. Ik moet toegeven dat ik nog nooit in deze afgelegen delen van Oekraïne ben geweest.

De wereld hier is een beetje anders dan die ik kende, vooral nu. De oorlog bracht een enorme verwoesting. Het centrum van Izium ligt volledig in puin. Verwoeste en afgebrande gebouwen, appartementencomplexen, de enorme verwoeste brug over de rivier de Donetsk – dit alles veroorzaakt angst, zelfs onder ons, die gewend zijn aan dergelijke bezienswaardigheden.

We waren op weg naar drie verschillende delen van de stad. Mensenmassa’s verzamelden zich rond onze auto’s. Lokale leiders hielpen ons de hulp te verdelen. Ze houden lijsten bij van mensen en weten wie het meest hulpbehoevend is. Zoals van tijd tot tijd in het leven gebeurt, ontstonden er kleine debatten tussen de mensen in de rij.

We hebben dozen met voedsel, schoonmaakmiddelen, warme kleding, kussens en dekens uitgedeeld. Balakliya krijgt ook bijna twintig ramen uit Polen. Vera heeft een tafel neergezet om basismedicijnen uit te delen, die hard nodig zijn. Onmiddellijk voegde een menigte mensen zich bij hem, voornamelijk oude mensen. Een jonge moeder vroeg me of we iets hadden tegen de verkoudheid van haar kind. Gelukkig hadden we wat.

Hoewel sommige winkels al open zijn in Izium en andere bevrijde plaatsen, maken de langdurige periode van werkgebrek en hoge prijzen winkelen voor veel mensen onmogelijk. ‘Het is hier veel duurder dan in Fastiv,’ vertelde een van de vrijwilligers die terugkwam van de winkel me.

‘Bedankt dat je naar ons toe bent gekomen. Twee weken geleden kregen we voor het laatst hulp.’ En: ‘Waar kom je vandaan? Wat is jouw geloof?’ vroegen mensen ons, nieuwsgierig naar de witte dominicaanse kleding. Alvorens te beginnen met het uitdelen van de hulp, nodigde pater Misha iedereen uit om samen het ‘Onze Vader’ te bidden. Iedereen bad op zijn eigen manier. Sommigen waren stil.

Op weg naar Izium stopten we in het dorpje Vesele. Onder de mensen die hulp kwamen halen, zag ik veel kinderen. Ik begroette een groep jongens. We schudden elkaar de hand en ik vroeg ze hoe ze heetten en of ze naar school gingen. Helaas was de dorpsschool verwoest toen de Russen daar gestationeerd waren, dus moeten ze op afstand studeren.

Het is niet eenvoudig. Het dorp heeft geen internetverbinding, dus elke dag zwerven leraren en studenten de omliggende wegen af ​​op zoek naar een verbinding. Als ze erin slagen ‘het net te vangen’, sturen en downloaden ze oefeningen en opdrachten. Helaas zijn er tegenwoordig veel van dit soort plaatsen in Oekraïne.

Tijdens de distributie van humanitaire hulp werden de vrijwilligers omringd door honden en katten. Ik heb niemand gezien die hen probeerde weg te jagen. Zij hebben immers ook de oorlog overleefd. Veel dieren hebben honger, velen zijn doodsbang. We hadden dierlijk voedsel en dat deelden we uit. Katten en honden slikten de kleine bruine stukjes gretig door en schonken ons verder geen aandacht.

We werden naar onze posten geleid door lokale vrijwilligers. Bogdan en zijn vrouw zijn jonge mensen uit Balakliya. Hij had een paar dagen in de gevangenis gezeten. Lokale verraders die voedsel verkochten om de concurrentie uit de weg te ruimen, hadden hem bij de Russen aangegeven omdat hij gratis brood weggaf.

Ik heb het afgelopen weekend heen en weer gereisd tussen het klooster en de bioscoop in de oude wijk Padol, Kiev. Hier stond lang geleden het eerste Dominicanenklooster. Op vrijdagmiddag hoorde ik, deels bij toeval, dat ‘Docudays UA’, het International Human Rights Documentary Film Festival, van start ging in bioscoop ‘Zhovten’.

Ik besloot de film Mariupolis 2 te bekijken. Dit is een ontroerende, twee uur durende documentaire over het leven van gewone mensen in de barbaars verwoeste en door Rusland bezette stad Marioepol.

De film is gemaakt op basis van opnames van de Litouwse regisseur Mantas Kvedaravicius. Aan het begin van de oorlog arriveerde hij in Marioepol om zijn tweede documentaire over de stad te maken. Helaas werd de regisseur een van de slachtoffers van de oorlog.

Poster van de film

Aanvankelijk werd bekend dat hij was omgekomen in de auto bij een bombardement. Maar dit was een rookgordijn om de vrouw van de regisseur in staat te stellen zijn lichaam te zeker te stellen. Later vernamen we dat de Litouwse regisseur eind februari was gearresteerd, vervolgens door de Russen was gemarteld en doodgeschoten.

Veel mensen kwamen kijken naar Mariupolis 2. Onder hen twee verdedigers van Azovstal, de enorme staalfabriek die een fort werd dat werd belegerd door de Russen en heldhaftig verdedigd door Oekraïense soldaten. De jonge mannen liepen op krukken. Een van hen had een beenprothese.

Een andere soldaat van het Azov-regiment is Orest, de hoofdpersoon van een andere documentaire. Tijdens de Slag om Marioepol was hij verantwoordelijk voor de communicatie met de buitenwereld en beschreef hij wat er gebeurde.

Dankzij Orest en zijn opnames konden we de levens van burgers, waaronder veel kinderen, zien in de ondergrondse cementbunkers van Azovstal. De moeder van Orest was aanwezig bij de vertoning van de film, ze zat niet ver van mij vandaan.

Tijdens de openingsspeech van het festival zei de directeur dat ‘Docudays UA’ een onderdeel is van het normale leven, waarvoor we al negen maanden strijden. Zo’n ware uitspraak!

Rusland probeert voortdurend op brute manieren het normale leven van de Oekraïners te stelen. En veel Oekraïners hebben hiervoor al hun leven en welzijn opgeofferd. Ze gingen ten strijde om te vechten voor een kans op een normaal leven voor hen en hun dierbaren. Ik ben al deze mannen en vrouwen onvoorstelbaar dankbaar voor de momenten van normaliteit waarvan ik in Kiev kan genieten, dankzij hun opoffering.

De documentaire I Didn’t Want To Make A War Movie van Nadiya Parfan ging zaterdag in première. De oorlog verraste Nadiya en haar man, die in het Midden-Oosten waren. ‘Het was warm, veilig en heel ver van huis’, zegt ze. Ze kon het niet lang uithouden en besloot terug te keren naar Kiev, dat nog steeds midden in gebieden lag waar hevig werd gevochten. Ik heb deze film met grote interesse bekeken; Ik zag daar veel van mijn eigen ervaringen.

Maar er was nog een andere reden voor mijn interesse. Een maand geleden, op weg van Warschau naar Kiev, zat ik in de trein in dezelfde coupé als de directeur en haar man. Normaal gesproken val ik mensen niet lastig als ik op reis ben, en op dat moment hadden we alleen wat beleefdheden uitgewisseld.

De reis was echter erg lang en toen ik naar mijn metgezellen keek, vermoedde ik dat ze op de een of andere manier met de filmwereld te maken hadden. Iets aan hen zorgde ervoor dat ik ze goed herinnerde. Het was in de bioscoop dat ik besefte wie ze werkelijk waren.

Na de show deelde ik ons ​​spoorwegverhaal met hen. Nadiya nodigde me meteen uit voor het feest na de show. Bij de ingang van de bioscoop hebben we rond een klaptafel gestaan ​​en een appeltaart gegeten die hier ‘pirog’ wordt genoemd.

Nadiya’s moeder stuurde haar gisteren per post vanuit Ivano-Frankivsk en Ilya vervoerde haar op een scooter. Ik hoop dat we elkaar weer ontmoeten, niet noodzakelijkerwijs in de trein.

Nadiya nodigde me uit in een kleine filmzaal die Ilya beheert. Ze laten veel Oekraïense films zien, daar word ik blij van. De filmzaal is ook een schuilkelder, dus tijdens de luchtaanvallen hoefden we niet te stoppen en weg te lopen.

In de kapel van de Missionarissen van Liefde in Kiev hangt een mededelingenbord. De zusters schrijven met wit krijt de intenties van hun gebeden op. Er is paus Franciscus, bisschop Vitalij; er zijn namen van zusters en weldoeners. Tijdens de ochtendmis zag ik aan het eind van een lange lijst een intentie geschreven in het Engels: ‘the conversion of Poetin’.

Ik weet zeker dat miljoenen Oekraïners dagelijks bidden voor de Russische dictator. Velen wensen hem een ​​spoedige dood, ernstige ziekte of andere aandoening. Anderen, zoals de zusters, bidden voor zijn bekering.

Tijdens de mis van vandaag lazen we het evangelie van Zacheüs, die zich bekeerde nadat hij Jezus had ontmoet en had gezegd: ‘Heer […] als ik iemand iets heb afgeperst, dan zal ik hem vier keer teruggeven. (Lukas 19:8).

Ik vroeg Katya, het hoofd van St. Martin’s Centre Elementary School, of de kinderen van Fastiv ook voor Poetin bidden. ‘Natuurlijk’, antwoordde ze, en ze stuurde me een paar minuten later een opname. Luka legt met de stem van een serieus kind precies uit waar hij voor bidt: ‘Moge Poetin honderdduizend miljoen hryvnia’s (Oekraïense valuta, red.) teruggeven’.

De jongen is zeven jaar en zit in de eerste klas van de basisschool. ‘Als hij groot is, wil hij president worden’, schrijft Katya. Ik wou dat je naar de opname kon luisteren, want nu ik de overtuiging hoor waarmee hij spreekt over het herstellen van de verliezen die Rusland Oekraïne heeft toegebracht, begin ik zelf te geloven dat zijn droom ooit zal uitkomen.

Ik blijf vragen om uw gebeden. Ik hoopte dat ik in deze brief geen melding hoefde te maken van de raketaanvallen, de vernietiging en de slachtoffers. Helaas begon na het eten weer een massale aanval op Oekraïne. De Russen lanceerden meer dan honderd raketten.

Ik las nieuwsberichten over verwoestingen in onder meer Kiev, Kharkiv en Khmelnytskyi. Het energienetwerk werd opnieuw zwaar getroffen. Het luchtalarm dat om 14.21 uur begon, duurde uitzonderlijk lang: 3 uur en 58 minuten. Het is net afgelopen.

Met mijn groeten en dankbaarheid voor alle hulp en gebeden,

Jarosław Krawiec OP