anuit het centrum van de Oekraïense hoofdstad Kiev schrijft dominicaan Jaroslaw Krawiec brieven. Af en toe vertalen we er een. 'Als de kisten van gesneuvelde soldaten worden weggedragen, komen mensen de straat op en knielen.’
De brieven van broeder Jaroslav worden gepubliceerd op de Zwitserse katholieke website www.cath.ch
Beste zusters, beste broeders,
Jaroslav Krawiec is een Poolse dominicaan die in Kiev woont en werkt.
Zondag hoorde de wereld van de gruwelijke oorlogsmisdaden die zijn gepleegd tegen de weerloze burgerbevolking van Bucha, een stad op minder dan 20 km ten westen van Kiev. Tot voor kort was het een oase van rust. Nu maakt deze prachtig gelegen stad deel uit van de geschiedenis van de menselijke slechtheid.
Die avond luisterde ik naar de Oekraïense radio. De acties van Russische bandieten – ik noem ze bandieten omdat ik mensen die moordenaars en verkrachters zijn geen soldaten zou willen noemen – werden vergeleken met de gebeurtenissen in Srebrenica. Tijdens de Bosnische oorlog in 1995 vond daar een bloedbad plaats onder duizenden Bosnische moslims.
Helaas is Bucha niet de enige locatie in deze oorlog. Gisteren bezocht ik Fastiv. Toen ik naar het café van het Centre Saint-Martin ging, wees pater Misha de dagelijkse taken toe aan de vrijwilligers. Zuster Augustine noteerde met een notitieboekje in haar hand hoeveel dingen moesten worden afgeleverd, bij wie en waar. Iemand vroeg naar de Makarivs, waarop Misha antwoordde: ‘Ze begraven de doden vandaag.’
Sinds het begin van de oorlog waren veel mensen begraven in massagraven omdat er geen begraafplaatsen waren en het aantal slachtoffers erg hoog was.
'Ik bid voor de Oekraïense soldaten', staat op het bord langs de snelweg. Foto Jaroslav Krawiec
Ik luisterde naar het verhaal dat werd verteld door een politieagent die op de weg naar Zjytomyr was gereden onmiddellijk nadat het van de bezetter was teruggenomen. Tot voor kort was deze weg een van de belangrijkste snelwegen die vanuit Kiev naar het westen leidden. De politieagent vertelde me hoe hij had geprobeerd contact op te nemen met de families van de geëxecuteerden om hen te vertellen waar hun dierbaren waren begraven. Met deze informatie kunnen ze de lichamen misschien vinden en een reguliere begrafenis plannen.
Gisteren heb ik het grootste deel van mijn dag in de auto doorgebracht, op weg van Kiev naar Khmelnytskyi. Ik passeerde een paar begraafplaatsen in dorpen en kleine steden. Je kon verse graven zien versierd met kleurrijke plastic kronen, zo populair in Oekraïne. Ik weet niet of deze graven oorlogsslachtoffers bevatten. Maar het is zeer waarschijnlijk; net als in Zhovkva, waar pater Wojciech uit Lviv gisteren heen ging.
Ik moet hieraan toevoegen dat ik altijd erg ontroerd ben geweest door de manier waarop Oekraïners afscheid nemen van hun soldaten, hoe ze hen behandelen als echte helden. Wanneer de kisten met hun stoffelijke resten worden weggedragen, komen mensen de straat op en knielen.
Deze oorlog is al acht jaar aan de gang en het aantal slachtoffers loopt in de tienduizenden
Dezelfde beelden waren te zien in 2014, toen heel Oekraïne afscheid nam van het zogenaamde Hemelse Sotnia (een militaire Kozakken-eenheid van honderd – sotnia – mannen, noot van de redactie). Dit waren de mensen die werden gedood in Kiev op het Maidan-Onafhankelijkheidsplein tijdens de Revolutie van Waardigheid.
Een paar jaar geleden nam ik deel aan een van deze afscheidsceremonies in Ivano-Frankivsk. Ik zal hem nooit vergeten. De protesten die destijds plaatsvonden tegen de Maidan en de afzetting van president Janoekovitsj zouden kunnen worden gezien als een aanzet die diende als aanleiding voor de Russische agressie tegen Oekraïne. Deze oorlog is al acht jaar aan de gang en het aantal slachtoffers loopt niet in de duizenden, maar in de tienduizenden.
Op weg naar Khmelnytskyi, terwijl de navigatie-app van mijn telefoon me door een verscheidenheid aan verwarde straten leidde, zag ik moeders met kinderen door de dorpen lopen. Ik had het nog nooit in deze mate gezien, terwijl ik honderdduizenden kilometers op Oekraïense wegen heb afgelegd. Ik sprak onlangs met de Poolse ambassadeur in Kiev, die me vertelde dat kinderen tijdens de oorlog met bijzondere intensiteit worden opgemerkt. Hij heeft helemaal gelijk! Het kan zijn dat we dit doen uit onbewust mededogen, een speciale aandacht voor die kleine mensjes die nu met hun moeders en oma’s ronddwalen in de rustigere delen van Oekraïne en van de wereld.
Straatbord in Kiev. Foto Jaroslav Krawiec
Veel auto’s zijn te zien in de richting van Kiev. De terugtrekking van het Russische leger en weer een vreedzame dag in de hoofdstad waren voor een aantal inwoners uiteraard aanleiding om terug te keren. Gisterochtend zag ik stadsbussen in de straten van Kiev en een bericht dat je met de metro de Dnjepr kunt oversteken.
Het lijkt een klein detail, maar voor het dagelijkse leven van gewone mensen is werkend openbaar vervoer essentieel. De burgemeester van de stad raadt inwoners van Kiev die momenteel in veilige buurten wonen echter aan om niet te haastig terug te keren, in ieder geval nog een paar dagen. De stad is nog niet helemaal veilig.
Veel humanitaire konvooien gaan richting Kiev en vandaar naar het oosten, noorden en zuiden. Het zijn lange rijen vrachtwagens, zoals degene die ik in Letychiv passeerde met hulp uit Turkije, maar ook busjes en personenauto’s met vrijwilligers. Er zijn ook touringcars die regelmatig mensen uit Polen pendelen. Een van hen trok in het bijzonder mijn aandacht. Op het bord achter de voorruit stond “Slupsk – Mariupol”.
Helaas gebruikt het Russische leger burgers als menselijk schild
Ik zag auto’s vol mensen en bagage, soms vastgebonden aan het dak, met kentekenplaten uit de regio’s Loehansk, Donetsk en Charkov. Wat hebben ze al gereisd! Ze hebben besloten te vertrekken, zoals de autoriteiten de inwoners van deze regio’s aansporen, omdat daar zeer binnenkort zware gevechten kunnen plaatsvinden. Twee bussen vol met mensen uit Mykolaiv en Cherson vertrokken gisteren uit Fastiv.
Helaas gebruikt het Russische leger burgers als menselijk schild; daarom vragen de autoriteiten mensen om te vertrekken en ons leger toe te staan de vijand met waardigheid te bestrijden.
Aan de rand van Khmelnytskyi hield een glimlachende jonge vrijwilliger een thermoskan omhoog en bood hij voorbijgangers hete thee aan. Het is een heel eenvoudig maar heel belangrijk gebaar voor deze mensen, want het betekent dat er iemand op hen wacht.
Kopie van de 'Sint Javelina: een icoon van de Maagd Maria versierd met Oekraïense symbolen en met, in plaats van het Kind Jezus, een Amerikaanse draagbare antitankraket, de Javelin.
Vanaf het allereerste begin is taal een van de wapens van deze oorlog geweest. Ik zal de Russische propaganda niet beschrijven, omdat iedereen die goed kent. Laat me in plaats daarvan enkele borden en reclameborden op de snelweg noemen. Op veel plaatsen in Khmelnytskyi zag ik posters in het Engels met de tekst: “Russen vermoorden onze kinderen.”
Er zijn ook religieuze thema’s. Op een van de reclameborden langs de snelweg waren de soldaten van het bezettingsleger afgebeeld als dienaren van de bijbelse Herodes. Enige tijd geleden zag ik op een van de barricades in Kiev een kopie van de zogenaamde “Saint Javelina”, een icoon van de Maagd Maria versierd met Oekraïense symbolen en met op de plaats van het Kindje Jezus een Amerikaanse draagbare antitankraket, de Javelin.
Ik begrijp de mogelijk nobele bedoelingen van de auteur van dit schilderij, maar ik hou er echt niet van. Ik denk hetzelfde over het gezegde dat sinds het begin van de oorlog bijna overal is geschilderd en herhaald: “Naar het Russische oorlogsschip, ga jezelf neuken …”. Veel wijze Oekraïners die ik enorm respecteer begonnen te protesteren tegen de vulgariteit in het publieke debat. De oosterse ritus-bisschop Taras Senkiv zei het goed: “Het is geen oorlogsinstrument, het is een teken van een nederlaag”.
Broeders Jakub en Wlodzimierz, in de Khmelnytskyi priorij, foto Jaroslav Krawiec
Ik stuur de brief van vandaag in de ochtend vanuit de Khmelnytskyi Priory. Ik kwam hier om broeders Jakub en Wlodzimierz te ontmoeten. Deze plaats werd een toevluchtsoord voor vluchtelingen uit Kiev en Charkov, zoals veel religieuze huizen die hun deuren openden om huizen te worden voor mensen die op de vlucht waren voor oorlog.
We geven het ze niet zomaar. Vooral omdat de meeste van deze dingen die we aanbieden, we van anderen hebben gekregen. Maar zoals ik blijf ontdekken, zijn zij een geschenk voor ons. Ik heb dit een paar maanden geleden voor het eerst meegemaakt, toen onze gemeenschap in Kiev vluchtelingen uit Kabul verwelkomde.
Het lijkt een beetje op het gedicht Gerechtigheid van pater Jan Twardowski, dat ik mijn hele leven met me meedraag:
Als iedereen vier appels had
als iedereen zo sterk was als een paard
als iedereen even hulpeloos verliefd was
als iedereen hetzelfde had
niemand zou iemand nodig hebben.
We lijken te leven in de tijd van Gods gerechtigheid als we elkaar nodig hebben.
Met hartelijke groeten en een verzoek om voor ons te bidden,
Jaroslaw Krawiec OP,
Khmelnytskyi, dinsdag 5 april 2022
Bron: www.cath.ch
