n een lang interview met een Duitse katholieke website laat magister Gerard Timoner zich kennen als een verbinder, die verschillen recht wil doen, klerikalisme hekelt en de rol van leken van belang vindt. 'We zijn divers, maar dat is precies wat het woord katholiek betekent.’
Magister Gerard Timoner o.p.
Enkele fragmenten:
Veel andere ordestichters zijn veel bekendere heiligen dan Dominicus. Is zijn relatieve onbekendheid een zegen of een vloek?
‘Ik denk dat het meer een zegen is, want het betekent dat niet de persoon van Dominicus maar zijn boodschap en de missie van de prediking voorop staat. Het is veelbetekenend dat er geen enkele toespraak of preek bekend is van de stichter van de Orde van Predikers. Ironisch, is het niet? (lacht). De orde die hij stichtte is zijn preek door de eeuwen heen en dominicanen prediken het evangelie op heel verschillende manieren.’
Wat betekent de prediking voor de uitdagingen waarmee de kerk in Europa momenteel wordt geconfronteerd?
‘Het is heel interessant dat na 800 jaar de uitdagingen hetzelfde lijken te zijn. In de late middeleeuwen zag Dominicus dat er een nieuwe manier nodig was om het christelijk geloof te verkondigen. Vandaag zou dit een nieuwe evangelisatie worden genoemd. (…)
Volgens mij is het niet zo dat jonge mensen de kerk verlaten. De meesten zijn niet eens binnengekomen, maar diep in hun hart verlangen ze naar God en geloof. Ze hebben christelijke rolmodellen nodig die ze kunnen vertrouwen, bij wie ze kunnen voelen dat er iets speciaals in de kerk te vinden is. Dit is hoe evangelisatie moet plaatsvinden in Europa en elders. Deze getuigenis wordt niet alleen door priesters of religieuzen gegeven, maar nog meer door leken. Ik vind het daarom erg interessant dat de leken verreweg de grootste groep in de familie van onze Orde zijn.’
In Europa daalt het aantal priesters gestaag. Geeft dit de leken een grotere rol in de kerk?
‘Niet alleen in Europa, in de hele kerk zullen de leken belangrijker worden. In feite is dit het geval sinds het begin van de kerk. (…) Het is onze taak als geestelijken om het gewone priesterschap te dienen: de leken, want alle gelovigen hebben een aandeel in het priesterschap. Dit idee is eigenlijk heel oud en is ook terug te vinden in onze Orde: sinds de oprichting zijn er priesters, nonnen, zusters en leken geweest.’
Is die achteruitgang er ook in de Orde?
‘De uitdaging van het tekort aan priesters is groter en acuter in Europa, maar het is aanwezig in de hele wereldkerk. We hebben 43 provincies van de broeders dominicanen, waarvan 20 in Europa. De demografie zal de komende tien tot twintig jaar aanzienlijk veranderen. Honderd jaar geleden telde de Orde ongeveer evenveel leden als nu – zes- tot zevenduizend broeders, maar in die tijd telde de Nederlandse provincie 500 broeders. Stel je voor, zo’n klein land waar vandaag de dag nog maar een paar dominicanen zijn. Maar toen waren er nog geen provincies in Nigeria of op de Filippijnen. De cijfers blijven over het algemeen stabiel, maar de geografische spreiding van de Orde is sterk veranderd. Dat is overal in de kerk zo.’
Paus Franciscus spreekt over synodaliteit. Wat kan hij en wat kan de kerk leren van de dominicaanse orde, die democratisch is?
‘Ik ben een lid van de Internationale Theologische Commissie van het Vaticaan en maakte deel uit van de groep die in 2018 een artikel schreef over synodaliteit in het leven van de kerk. Synodaliteit betekent dat je de ander probeert te begrijpen, zelfs als je het niet met hem eens bent. (…) Ik geloof dat de synodaliteit een van de redenen is waarom de dominicaanse Orde in de 800 jaar van haar bestaan niet is opgesplitst – in tegenstelling tot andere ordes waarin er meningsverschillen zijn geweest.’
