n het Antilliaans Dagblad verschijnen tot de zomer tien uitgebreide artikelen over denken en doen van missionaris en volkenkundige Paul Brenneker o.p. (1912-1996). 'Een prediker moet mensen laten denken.’
Onderstaande is het begin van het eerste artikel van Siebe Sonnema voor het Antilliaans Dagblad, gepubliceerd op 25 februari. Klik hier voor de eerste en hier voor de tweede aflevering.
Paul Brenneker o.p.
‘Wie korte tijd verblijft onder een vreemd volk, kan er weinig zinnigs over zeggen’, was een van de vele uitspraken die pater Brenneker deed. Maar als iemand zich gedurende het grootste gedeelte van zijn leven tot het uiterste heeft ingespannen om ‘dieper door te dringen in de ziel van de Curaçaose bewoners, hun levenswijze, hun manier van denken en voelen’, dan was dat pater Brenneker.
Een toegewijde pastor die in begrijpelijke woorden getuigde van zijn christelijke waarden. Met als bijzondere dimensie zijn grote liefde voor de Curaçaose mens en natuur, onlosmakelijk vervlochten met al zijn observaties en overdenkingen. In de tweede helft van de vorige eeuw zag men pater Brenneker dagelijks op veel plaatsen van Curaçao. Niet alleen in de kerk of in Willemstad, maar vooral in de arme buitendistricten. En in de minderbedeelde buurten waar zijn stichting Pan pa mi Ruman bij uitgiftepunten gratis brood uitdeelde. Hij was een gewaardeerde publieksfiguur, bekend bij vele generaties eilanders, ook niet-katholieken.
Zijn denkbeelden en godsdienstovertuiging droeg hij met tomeloze energie uit, zoals vervat in zijn uitgebreide oeuvre. In het voorwoord van zijn bundel Curaçaoensia uit 1960 betoogde hij dat Curaçao rijk was aan cultuur. Het omgekeerde van zijn stelling van twintig jaar eerder, zoals hij ruiterlijk toegaf. Hij voegde hier in typerende bescheidenheid aan toe (Kredo 326) dat hij de eilanders nog steeds niet kende.
Voor alles was hij herderlijk, waarbij hij de traditioneel voorgeschreven liturgie op moderne wijze aan zijn parochianen uitdroeg (Kredo 617):
Een prediker moet niet voorkauwen
hij moet
de mensen
laten denken
Hij zette hiertoe aan met aansprekende voorbeelden van uiteenlopende morele vraagstukken. Iedereen op het eiland kent bijvoorbeeld de destructieve houtvraat van huizen door de komehein (termiet), tot bijna Bijbelse omvang. Brenneker verwerkte dat in een begrijpelijke metafoor in zijn uitleg (Kredo 654) van Efeziërs 2,2: ‘Schakel de twijfel uit en je laat de geloofswaarden over aan de witte mieren’.
Hij was begripvol en mild naar zijn parochianen toe, want hij kende het menselijk feilen als geen ander. Zoals hij dat met humor benaderde (Sambumbu Deel 7): ‘Dichtbij een kerk, onder een boom zaten vijf mannen te praten, gezellig. Wetend dat geen van vijven ooit naar de kerk ging, stelde ik hun na een tijdje de vraag, eens eerlijk te zeggen hoe ze mijn preken in de vroegmis van zondag vonden. “Nou, buitengewoon. Daar heb je tenminste wat aan. U preekt echt uit het hart. We luisteren er met genoegen naar”. Ik: “Maar ik ben niet van deze kerk en preek hier nooit”.’
Lees verder in het eerste deel. Klik hier de eerste en hier voor de tweede aflevering van de achtergrondartikelen uit het Antilliaans Dagblad.
Alle teksten van Brenneker zijn na te lezen op www.sambumbu.com
