n haar werk in het onderwijs gebruikt lekendominicaan Jacqueline Huizinga graag jeugdliteratuur die levensvragen aanraken. Zoals Koningskind van Selma Noort. 'Kinderen moeten taal ontwikkelen voor wat hen ten diepst raakt en beweegt.’
Jacqueline Huizinga o.p.
Een jeugdboek dat ook volwassenen van de eerste tot de laatste bladzij kan boeien, is klasse. Dat het een Bijbels thema heeft en zich afspeelt in het rijk van Koning Salomo, maakt het tot boeiende lectuur voor elke theoloog/catecheet. Ik heb het over Koningskind van Selma Noort.
In mijn werk als identiteitsbegeleidster (tegenwoordig heten we ‘inspirator voor betekenisvol onderwijs’) werk ik graag met jeugdliteratuur. Schrijvers als Sjoerd Kuijper, Koos Meinderts Jeff Aerts, Paul Verrept, Hans en Monique Hagen, Ingrid en Dieter Schubert schrijven niet alleen mooie ontroerende boeken. Ze weten kinderen te raken op het niveau van levensvragen. Soms filosofisch, of spiritueel, een enkele keer ook diep religieus. Met een prentenboek, een kort verhaal of een fragment breng ik het gesprek met leerkrachten op gang. Een gesprek dat zij vaak genoeg geïnspireerd voortzetten met hun leerlingen in de klas.
Levensbeschouwelijke ontwikkeling van kinderen is ook en vooral taalontwikkeling. Daarom is het mooi meegenomen dat ik op deze manier tevens iets aan leesbevordering kan doen. Het is belangrijk dat kinderen taal ontwikkelen voor wat hen ten diepst raakt en beweegt, dat ze een antenne krijgen voor symboliek en de meerduidigheid van verhalen. Jodendom, christendom en islam zijn religies van het boek. Lezen is ook in de Dominicaanse traditie een vorm contemplatie.
Het is belangrijk dat kinderen een antenne krijgen voor symboliek en de meerduidigheid van verhalen.
Nu kan ik dus een prachtig boek aan mijn collectie toevoegen. Een boek dat de lezer meevoert in de leefwereld van een meisje (haar moeder en haar soulmate broertje Jabin) in Bijbelse tijden. Dat is knap, in een tijd waarin de Bijbel zo ver van kinderen af staat, volgens veel leerkrachten. Een boek als dit prikkelt de verbeelding en het voorstellingsvermogen van kinderen. Ik verwacht dat de verbeeldingskracht voedt en zo de wereld van de Bijbel voor kinderen wel dichterbij brengt. Dit is niet primair de bedoeling van het boek. Het is beslist geen bekeringsliteratuur. Wel laat ze overtuigend zien dat Bijbelse verhalen tot de wereldliteratuur te rekenen zijn. En daar wil ik kinderen graag voor interesseren.
Zelf schrijft Selma Noort in het Nawoord dat het verhaal van de twee moeders bij koning Salomo haar altijd is bijgebleven, en dat ze vast van plan was er eens een boek over te schrijven. Ze is ervoor naar Israël gereisd om zowel de Bijbelse als de plekken van het gewone leven te bezoeken.
Ze beschrijft in Koningskind de keerzijde van het koningschap van Salomo. Hij was wijs, en puissant rijk. Hij bracht Israël tot grote bloei. Het is ook een rijkdom die hebzucht en machtswellust heeft gevoed. Na het koningschap van Salomo valt het rijk uiteen. Is het Bijbelse verhaal van het Salomonsoordeel (1 Kon 3,16-28) waarin hij als wijze koning een drama van twee moeders beslecht wijsheid of, zoals Phillys Trible beweert, een verhaal van verschrikking? Selma Noort laat het antwoord aan de lezer in haar zeer spannende verhaal.
Bij een bron wordt op een dag een meisje geboren. Zissel, met een kleine handicap en zwijgzaam. Ze is een bastaarddochter van koning Salomo, de Bijbelse koning die vermaard is om zijn wijsheid.
Het meisje Zissel groeit op met haar moeder en een liefdevolle pleegvader, die haar aanspoort om van haar gebrek haar kracht te maken. Ze leven bescheiden in het machtige koninkrijk van Salomo. Maar op een dag verandert alles. Zissel raakt verwikkeld in het drama van de twee moeders waarover Salomo moet oordelen. Zij weet hoe het zit, ze kan niet anders dan zwijgen, maar haar ogen spreken.
Het bekende verhaal krijgt op deze manier een heel ander perspectief. Het vertelt over de wanhoop van een zus, een broer en een moeder die hun liefste bezit dreigen te verliezen. Het is een spannend verhaal van liefde, veerkracht, vernuft, trouw en moed. Met een meisje in de hoofdrol. Het verhaal schetst knap een alledaags tijdsbeeld onder het koningschap van Salomo. Ze laat hem als koning heel, maar schrijft openlijk over zijn strapatsen. Ze maakt ook voor kinderen geloofwaardig hoe macht en aanzien sluipenderwijs een cultuur van corruptie, list en bedrog op gang brengen, in de kringen rond het paleis.
Wat het boek vooral zo sterk maakt is hoe ze –anders dan de Bijbel en de paleiskronieken- schrijft vanuit het perspectief van gewone mensen. Dat doet ze met veel inleving. Overtuigend laat ze zien hoe vooral de eenvoudige mensen geraakt worden door de achterdocht, hebzucht en macht aan het paleis. Er ligt een voortdurende sluier van angst over het leven in het dorp waar Zissel en haar moeder met anderen samenleven. Ze laat zo zien dat Bijbelverhalen levensverhalen zijn die ook gaan over de uit het leven gegrepen werkelijkheid.
De Bijbelse verhalen van Salomo zijn een hofkroniek. Daarachter gaan vele levens schuil van doodgewone mensen, die liefhebben en daarbij soms door roeien en ruiten gaan, zonder dat iemand het opmerkt. Selma Noort heeft met Koningskind hun verhaal verteld. Het boek wordt aanbevolen vanaf 10 jaar. Dat lijkt mij vroeg. Een aanrader voor lezers van 12 tot 120 jaar is het zeker.
Jacqueline Huizinga
*
Nieuwsgierig geworden naar een goed jeugdboek? Hierbij nog wat favorieten:
Koos Meinderts, De man in de wolken
Koos Meinderts, Keizer en de Verhalenvader, Keizer en de Knikkervis, Keizer en de schelpenzanger. (Ook als omnibus).
Koos Meinderts, De vuurtoren
Paul Verrept, Ik mis je
Harm de Jonge, De geur van roestig ijzer
Ingrid Godon, Wachten op matroos (vooral in de Advent)
Hans en Monique Hagen, Nooit denk ik aan niets en: Jij bent de liefste
Annet Schaap, De boom met het oor
Paul Gerritsen, De veerman
