ozef Essing o.p. en Rik Zweers, broeder en programmamaker in het klooster van Zwolle, schreven mee aan dit boek waarin jongere en oudere theologen elkaar ontmoeten op een tekst uit de traditie. Marga Kruithof o.p. portretteerde hen.
In dit boek komen 14 jonge en (iets) oudere theologen aan het woord. In tweetallen introduceren ze een tekst uit de theologische traditie, die iets zegt over spirituele vorming. Ze gaan samen in gesprek over de teksten, hun eigen roeping en de vraag hoe ze als theoloog (en door theologie) geestelijk gezond blijven. Daarbij spreken ze ook over de toekomst van de theologie als discipline, en de rol die spirituele vorming daarin speelt. Zo laten ze zien hoe zij, door een goede dosis theologie, het geloof fris weten te houden.
Uitgave: KokBoekencentrum
183 blz. € 17,99
Ontmoeting met twee theologen
Deze tekst van Marga Kruithof o.p. stond eerder in Presenteerblad, tijdschrift van de Dominicanenkerk Zwolle.
Rik Zweers is opgegroeid in Friesland. Hij spreekt met veel liefde over het weidse landschap van zijn jeugd waar je de dorpjes met hun kerktorens vanuit de verte ziet liggen.
Rik komt uit de gereformeerd vrijgemaakte geloofstraditie waar een superioriteitsgevoel ‘wij hebben de waarheid’, en een loyaliteitsgevoel sterk in het DNA aanwezig zijn. Hij was leerling op gereformeerd vrijgemaakte scholen en fietste als scholier flinke afstanden naar eerst de basisschool in Harlingen en in later jaren de middelbare school in Leeuwarden.
Momenteel studeert Rik aan de gereformeerde hogeschool VIAA in Zwolle. Het eindeloze fietsen door het Friese landschap bevorderde zijn verbeelding. Van jongs af aan tekent Rik en die creativiteit is onderdeel van zijn leven gebleven. Hij was korte tijd student aan de kunstacademie maar dat was zo’n cultuurschok dat hij in tweede instantie koos voor de veiligheid van de VIAA.
Rik wil een bijdrage leveren aan de mensheid, de wereld. Theologie is voor hem een manier om dat te kunnen doen. “Ik ben samen met anderen op zoek naar wat geloof betekent in de wereld waarin we leven”. Hij is bezig met het afronden van zijn studie en werkt daarnaast als freelancer, onder andere voor het programmateam. Zijn liefde voor de kunst heeft hij in zijn studieopdrachten in kunnen brengen. Door zelf een module te schrijven over kunst en zingeving is dit thema een vast studieonderdeel geworden aan de VIAA.
Het gegrepen of geraakt worden staat op nummer een, het begrijpen staat op nummer twee.
Rik leerde in 2017 het klooster kennen waar hij aan de slag ging als stagiair bij het programmateam. Hij bezocht de vieringen en leerde de broeders kennen. ‘Het gebouw ziet eruit als een vesting maar eenmaal binnen ervaar je dat het net zo open is als het Friese landschap’, vertelt hij mij. Hij werd geraakt door het mysterie van de eucharistie, door alles waar geen woorden voor zijn in de liturgie en heeft deze plek in zijn hart gesloten. Rik voelt zich als ‘theoloog met een migratieachtergrond’ onderdeel van zowel de protestantse als ook de katholieke traditie.
In 2018 werd Rik vanuit de VIAA genomineerd voor de verkiezing ‘jonge theoloog des vaderlands’. Tot zijn grote verrassing werd hij gekozen. Het podium dat hij daardoor kreeg in interviews en spreekbeurten heeft hij gebruikt om met een breed publiek van orthodox gelovige tot atheïst in contact te komen. In zijn gesprekken met mensen ervaart hij dat zijn verhaal soms weerklank vindt, soms weerstand oplevert, of helemaal niet opgepakt wordt. ‘Net als in de kunst’ concludeert Rik. Hij brengt iets, wil het delen maar de uitkomst is onzeker. En dat is allemaal goed.
Rik heeft in broeder Jozef Essing o.p. een geestverwant herkend toen die tijdens een kloosterlezing een groep jonge mensen wist te boeien met een persoonlijk verhaal. Daarom nodigde Rik hem uit om mee te schrijven aan het boek en zo gingen ze samen aan de slag met een tekst van theoloog K.H. Miskotte uit zijn boek Bijbels ABC.
De aandacht van Miskotte voor concrete ervaringen van mensen en zijn stelling dat er geen statisch beeld van God is, dat spreekt Jozef en Rik aan. Beiden hebben ervaringen uit hun jeugd waarin een vast geloof in God bestond dat in de loop der jaren voor een deel instortte.
De waardering voor het rationele ging over in aandacht voor wat je overkomt, oftewel ‘minder ego en meer ontvankelijkheid, het gaat om wat je toevalt, wat je blij maakt’. Het gegrepen of geraakt worden staat op nummer een, het begrijpen staat op nummer twee. In hun gezamenlijke verhaal verdiepen zij zich in de theologie van Miskotte èn stellen zij zich kwetsbaar op door persoonlijke verhalen te delen.
Aan het eind van het hoofdstuk komen Jozef en Rik uit bij het verhaal waarover je steeds weer kunt verwonderen: de ontmoeting tussen de profeet Elia en God, die niet in de storm of het vuur maar in een zachte bries plaatsvindt. Ook tijdens het interview raken Jozef en Rik weer diepgaand aan de praat over wat geloof voor hen betekent door hun vragen hardop uit te spreken en naar elkaar te luisteren.
