‘De ziel moet altijd op een kier’

Joke Schakenraad

Herfst. Het is stil, er is geen mens op straat. Regen en wind, vroeg donker, coronamaatregelen en thuiswerken dwingen ook mij vaker binnen te blijven dan me lief is.

Het lijkt alsof we juist dit jaar gedwongen zijn tot introspectie en dat we naar binnen gekeerd worden door wat zich buiten afspeelt. Soms is dat niet zo erg. Je komt weer eens toe aan andere dingen. Ik herlees boeken die al jaren in de kast staan.

Zo las ik laatst de dichtregel: De ziel moet altijd op een kier. Het hele gedicht gaat zo:

De Ziel moet altijd op een kier
zodat wanneer de Hemel zoekt
Hij niet te wachten hoeft
of bang is dat hij stoort

en weggaat eer de Gastvrouw
de Grendel van de Voordeur doet –
op zoek naar de volmaakte Gast,
die haar niet meer bezoekt –

Dit zijn regels van de Amerikaanse dichteres Emily Dickinson (de hoofdletters zijn van haar, de vertaling is van  J. Eijkelboom). Zij leefde van 1830 tot 1886 in Amherst, in het huis van haar ouders, verhuisde nooit en kwam in de laatste jaren van haar leven vrijwel niet meer buiten.

Wie iets over haar leven wil weten kan eens kijken naar de film A Quiet Passion. Een gepassioneerd leven binnenshuis, als een kluizenaar, maar met een output van bijna 1800 prachtige gedichten. Er is in elke situatie wel een gedicht van haar dat inzicht, een mooie gedachte of troost biedt.

Kluizenaar zijn we nu allemaal, min of meer. Ik mijmer nog wat over het beeld van de ziel, die als een deur op een kier staat, die je zelf op een kier kunt zetten. De deur staat aan. Er spreekt iets van verwachting uit en ook van afwachten. Iemand die langskomt kan meteen naar binnen, zonder sleutel en zonder aan te bellen, en wordt gastvrij ontvangen.

Er komen in deze tijd niet zoveel mensen op bezoek. Maar de ziel kan toch een beetje open staan, ontvankelijk zijn voor ‘de Hemel’. Of voor verhalen, signalen, een gedicht of gedachte.

*