e Nederlandse student-broeder Stefan Ansinger is met zijn medebroeder Alexandre Frezzato een YouTube-kanaal gestart waarop zij elke week een dominicaans gregoriaans gezang posten.
Stefan Ansinger o.p. (links) en Alexandre Frezzato o.p.
De twee jonge broeders studeren in het Zwitserse Fribourg. Daar raakten ze geboeid door de eigen dominicaanse traditie in het gregoriaans en besloten er samen een project van te maken. De video’s vormen een soort muziekbibliotheek voor wie deze traditie wil leren kennen, maar zijn ook bedoeld voor andere liefhebbers.
Op de website van de Zwitserse broeders staat een uitgebreid interview in het Frans. Hieronder volgt een inkorting.
Vanwaar dit project?
Stefan Ansinger o.p.: ‘Er zijn in onze dominicaanse traditie heel weinig systematische bronnen voor het gregoriaans. Er zijn een paar video’s te vinden van broeders uit Frankrijk, de VS of Engeland. Maar er is voor zover wij weten nergens een systematisch repertoire van gregoriaanse gezangen. Daarom zijn we dit gaan doen. We doen het allemaal zelf, van het ontcijferen van de stukken tot het maken en uploaden van de video’s.’
Bij de eerste zondag van de advent.
Niet iedereen weet wat gregoriaans is.
Alexandre Frezzato o.p.: ‘Gregoriaans is een vorm van niet-polyfone liturgische zang die in het Latijn (en soms in het Grieks) a capella wordt gezongen. Het is vooral ontwikkeld in West- en Midden-Europa in de 9e en 10e eeuw. De legende schrijft de uitvinding ervan toe aan paus Gregorius I, maar geleerden geloven dat het een Karolingische synthese is van Romeins en Gallisch gezang.’
Wat is dominicaans gregoriaans?
Stefan: ‘De Orde der Predikers heeft een eigen traditie die teruggaat tot 13e eeuw. De eerste constituties van de Orde benadrukten dat de liturgie moest worden uitgevoerd met bijzondere aandacht voor de lichaamshouding en niet te lang moest zijn, want er moest tijd overblijven voor studie en prediking. De dominicaanse gezangen hebben vaak dezelfde teksten als de Romeinse rite, maar hebben melodische variaties.’
Sommige communiteiten zingen nauwelijks gregoriaans en sommige broeders kennen deze erfenis niet.
Alexandre: ‘In zekere zin overbrugt dit project een generatiekloof. Onze oudere broeders kennen deze muzikale traditie, maar zijn meestal niet zo bekend met de nieuwe media. Wij nemen deze gezangen op om ons dominicaanse erfgoed te ontdekken en te verspreiden. We hebben in de Orde het volledige Gregoriaanse koorrepertoire, net als de benedictijnen, cisterciënzers en kartuizers . Er zijn maar weinig Ordes met zo’n muzikale rijkdom.’
Stefan: ‘Dominicaanse gregoriaanse stukken zijn vaak eenvoudiger, verfijnder en beknopter dan die uit andere tradities.’
Alexandre: ‘De dynamische stijl doet niets af aan de spirituele impact van de teksten. Als je die goed leest, lees je eigenlijk de Heilige Schrift. Je kunt het zien als een vorm van lectio divina.’
Voor veel mensen is oud hetzelfde als oninteressant. Wat willen jullie met dit project bereiken?
Stefan: ‘Eerlijk gezegd denken we dat dit voor de hele Orde nuttig kan zijn. Het internet is wereldwijd en onmiddellijk toegankelijk. Het YouTube-kanaal bestaat nog maar een maand en we kregen al reacties uit Frankrijk, Nederland, Engeland, Kroatië, Litouwen, Denemarken, Ierland en Roemenië.’
Alexandre: ‘De liturgische esthetiek heeft al een verkondigend element. Daarom gaan we naar kerken van dominicaanse kloostergemeenschappen of anderen. We laten ook ons architecturale erfgoed zien.’
Stefan: ‘Je kunt bij de beschrijving van de video’s zien waar het is opgenomen.’
Hoe gaan jullie te werk?
Alexandre: ‘We werken inderdaad op een klassieke manier. Eertijds had niet elke broeder een eigen zangboek. Men zong van grote gemeenschappelijke psalters.’
Stefan: ‘We printen grote vellen in A3-formaat. En we zingen van een enkel blad, zoals de oude antifonaria, waarmee we samen kunnen zingen.’
*
Lees hier het hele interview (Franstalig)
Neem contact op met broeders Stefan en Alexandre via contactopchant@gmail.com.
Klik hieronder op de rode knop voor het YouTube-kanaal. Bij elke video staat achtergrondinformatie over de locatie waar het filmpje is opgenomen en een link naar tekst en bladmuziek.
O Lumen Ecclesiae (O licht van de kerk) gaat over Dominicus, stichter van de Orde der Predikers in 1216.
