p 10 november is tijdens een eucharistieviering in het Portugese Braga de 16e eeuwse dominicaan Bartholomeus van de Martelaren ingeschreven in het register van heiligen.
Portugese postzegel voor de gelegenheid gemaakt.
Deze heiligverklaring is een zogenaamde canonizatio aequipollens (‘canonisatie met gelijke kracht’). Dat wordt toegepast bij de heiligverklaring van mannen en vrouwen die al lang als heiligen worden vereerd.
De Portugese dominicaan Bartolomeu Fernandes dos Mártires (1514-1590) was aartsbisschop van Braga. Hij nam deel aan het Concilie van Trente. Als kerkhervormer ging hij in Portugal voortvarend te werk. Hij schreef een catechismus en stichtte tal van hospitalen. In 2001 werd hij door paus Johannes Paulus II zaligverklaard.
Bartholomeus trad op dertienjarige leeftijd in, hij werd docent filosofie en theologie in Lissabon en was prior van zijn klooster. In 1559 werd hij benoemd tot aartsbisschop in Braga.
Tijdens het Concilie van Trente (1545-1563) voerde hij campagne tegen kerkhervormingen. Hij betreurde het wereldse leven en het morele verval van de roomse geestelijkheid, maar zag niets in de veranderingen die de reformatoren wilden.
Bartholomeus had vooral door zijn boeken grote invloed op zijn tijdgenoten. Hij schreef een catechismus in het Portugees en verbreidde zijn ideeën met een ‘compendium van het geestelijke leven’. Daarnaast stichtte het eerste seminarie van Portugal en richtte ziekenhuizen en verpleeghuizen voor de armen op.
Een leuk weetje voor Nederlanders is dat ook deze Portugese roomse religieus in aanvaring kwam met de hertog van Alva. Toen deze in Nederland gefaald had, stuurde de Spaanse koning Filips II hem in 1580 naar Portugal, toen daar verzet ontstond tegen zijn aanspraak op de Portugese troon.
De hertog van Alva won de Slag bij Alcântara, waarna hij de hoofdstad Lissabon kon innemen. Uit protest nam Bartholomeus ontslag als aartsbisschop. De laatste jaren bracht hij door in het door hem gestichte klooster in Viana do Castelo. Daar overleed hij op 16 juli 1590.
Bronnen: www.op.org, KRO-NCRV, Wikipedia, Filahome.
Blader voor meer historische verhalen in onze rubrieken kopstukken en geschiedenis
