'In alle dingen heb ik rust gezocht'

Michel Dijkstra

‘Wat beide meesters via een eenheidszoekende filosofie elk op hun eigen manier in de mens willen bevrijden is volgens mij: intimiteit’, schrijft Michel Dijkstra in het besluit van zijn boek. ‘In het geval van Meister Eckhart gaat dit om de grenzeloze nabijheid van God ten opzichte van de ziel (…). Zenmeester Dōgen merkt op dat de wijze mens die “lichaam en geest heeft laten vallen” (shinjindatsuraku) alles wat hij meditatief bestudeert tot zijn lichaam en geest kan maken, zoals bergen en rivieren. Op die manier belichaamt de wijze de universele openheid van de boeddhanatuur zelf.’

Docent en publicist Michel Dijkstra promoveert op 10 september aan de Radboud Universiteit op zijn vergelijkende studie naar de geschriften van dominicaan Meister Eckhart (1260-1328) en de Japanse zenmeester Dögen (1200-1253). ‘Een belangrijke conclusie van het proefschrift is dat tegenovergestelde wereldbeelden tot eenzelfde levenshouding kunnen leiden, namelijk grenzeloze betrokkenheid op alles en iedereen (caritas c.q. karuna). Hierin spiegelt de mens het hoogste principe (God c.q. boeddhanatuur).’

Volgens Dijkstra formuleren beide meesters een ‘urgent en actueel antwoord’ op onze ervaring van veelheid in en om onszelf. ‘In plaats van de soms bedreigende veelheid te ontvluchten, is het volgens beide auteurs beter om haar te accepteren. Eckhart stelt dat alles voortkomt uit één geheimzinnige bron die ons verstand te boven gaat en die wij aanduiden met het woord ‘God’. Dōgen poneert dat alle dingen elkaar op een verborgen wijze ondersteunen en doordringen; dat is de boeddhanatuur. Levenskunst houdt volgens deze denkers dan ook in: je afstemmen op het ene en hierin rusten.’

Van het proefschrift is een publieksversie gemaakt.

Michel Dijkstra. In alle dingen heb ik rust gezocht. De weg naar eenheid van Meister Eckhart en zenmeester Dōgen. Van Tilt, ISBN 9789460044496, € 15,-