ekendominicaan Dominicus Kamsma houdt zich bezig met de vraag hoe het katholiek sociaal denken inhoud en betekenis kan geven aan een rechtvaardige economie.
Een interview van Agda Wachter uit ‘Spreek’, bisdomblad Groningen-Leeuwarden.
Dominicus Kamsma o.p.
Wie is Dominicus Kamsma?
Dominicus werd geboren in Sint Nicolaasga. Ging daar naar de katholieke lagere school en volgde het vervolgonderwijs op het gereformeerd voortgezet onderwijs in Heerenveen. Dat was te befietsen. Daarna volgde de lerarenopleiding economie en de master economie aan de open universiteit. Zo begon de loopbaan in het onderwijs.
Momenteel is Dominicus werkzaam als onderwijsdirecteur aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Daarnaast is Dominicus werkzaam als vrijwilliger en lekenvoorganger in de Zalige Titus Brandsmaparochie in Bolsward e.o. Als voorzitter van de PCI is hij betrokken op de noden van de samenleving. Sinds 2017 is Dominicus lekendominicaan. Hij is getrouwd met Germa en samen hebben ze drie dochters.
Katholiek sociaal denken
Dominicus kwam op het spoor van het katholiek sociaal denken toen hij bestuurder was voor het schoolbestuur van de BMS. Nadenken over inhoud en vormgeving van een katholieke identiteit waarin de waardigheid van de mens en het dubbelgebod van de liefde (Matteüs 22,37-39).
Katholiciteit van de straat: durf te kijken door de ogen van kwetsbare mensen en doe dan wat nodig is.
In het katholiek denken van de kerk staat de mens als beelddrager van God in het middelpunt van de schepping. Het is de mens zelf die verantwoordelijkheid draagt voor ‘de goede samenleving’. We denken dat het vanzelfsprekend is. Maar is dat ook echt zo?
Het liberalisme legt accent op individuele verantwoordelijk. In het socialisme heeft de staat een belangrijke rol. Voor onze kerk blijft steeds de cruciale vraag of iedereen in zijn of haar levensonderhoud kan voorzien en tegelijkertijd kan bijdragen aan het leven van de gemeenschap. De Paus beschrijft dat in zijn encycliek ‘Caritas in Veritate’.
Wat is er dan nodig om ‘goed’ samen te leven? ‘Durf te kijken door de ogen van kwetsbare mensen naar wat nodig is in de samenleving en doe dan wat nodig is en heb respect voor de menselijke waardigheid,’ legt Dominicus uit. ‘Dat noemen we de katholiciteit van de straat.’
Katholiek sociaal denken betekenisvol voor de samenleving
Kijk naar wat er in die samenleving nodig is en wat voor antwoord hebben we dan op de vragen van de kwetsbare mens. Solidariteit ben je enerzijds door mensen te helpen om ze uit een kwetsbare situatie te halen. En anderzijds aan de mensen zelf ook medewerking te vragen om uit de kwetsbare situatie komen. Zo houdt je niet de afhankelijkheid van de kwetsbare situatie in stand.
Je kassabon is in feite je stembiljet
Als voorbeeld noemt Dominicus het diaconale project de kledingbank in de parochie. Mensen kunnen kleding naar de kledingbank brengen. Als je gebruik maakt van de kledingbank word je uitgenodigd om mee te werken. Dat werkt isolement doorbrekend. Je doet weer mee in de samenleving.
Een rechtvaardige economie
Hoe kan het katholiek sociaal denken nu bijdragen aan een rechtvaardige economie?
In de economie gaat het in de kern over ruilhandel, ruilen van bezit, en het zoeken naar maximale nut. Omdat goederen schaars zijn moet er een keuze worden gemaakt. Geld kan maar een keer worden uitgeven. Als de economie doorslaat naar het streven van het maximale nut van eigenbelang dan vliegt de economie uit de bocht. Dan verliest zij de mens achter de productie uit het oog.
Productie van goedkope kleding gaat ten koste van de mens. Met het kopen van die kleding als consument draagt je vervolgens bij aan die onrechtvaardige maatschappij. ‘Je kassabon is in feite je stembiljet.’
De kerk en het marktmechanisme
Over het marktmechanisme is de kerk niet negatief. Je mag bezit hebben maar het surplus van je rijkdom moet je delen met de armen. De mens dient zich voortdurende de vraag te stellen: hoe dien ik mijn eigenbelang en het belang van de gemeenschap? Waar sta ik dan en wat doe ik?
In het nieuwste schrijven van de paus ‘Oecumenicae et pecuniariae questiones’ stelt de Paus dat winst legitiem is, als het de integrale bevordering van de mens, de universele bestemming van goederen en de voorkeursoptie van armen tot doel heeft.
Hij stelt vast dat economische ontwikkeling die geen betere wereld en integraal hogere kwaliteit van het leven achterlaat, niet kan worden beschouwd als een betere wereld.
Agda Wachter
Met toestemming ontleend aan: Spreek!, magazine van het bisdom Groningen-Leeuwarden (juli 2018)
Lekendominicanen leiden een religieus leven midden in de maatschappij.
