an Pasen tot Pinksteren fietste lekendominicaan Theo Ruiter als pelgrim van Haarlem naar Santiago de Compostela. 'Vijf weken van sportief plezier, rijke cultuur en mooie ontmoetingen. Mijn rite de passage van werkende naar gepensioneerde man is gereden.’
door Theo Ruiter o.p.
De mensen van Sint Jacob in Haarlem gaven mij de pelgrimspas en plaatsten de gps-bestanden voor de route op de navigatie. De pastor van de Jacobuskerk in Kethel zegende mij vóór de tocht. De dominicaanse leken voegden bij de zegen de beschermengel.
De pelgrimsroutes naar Rome en naar Santiago de Compostela weven een fijnmazig net door Europa, waarover de pelgrim veilig kan reizen. Gastvrij ontvingen de herbergen, kloosters en albergues deze pelgrim en verstrekten iedere avond een tafel, bed en douche. De mensen van de weg weten: ‘Alles wat je onderweg nodig hebt, komt naar je toe!’
De pelgrimsroute naar Santiago de Compostela voert over de toeristische fietsroutes naar het Zuiden. In vele vakanties ben ik als toerist met de auto naar het zuiden gereisd. In de auto ben ik een buitenstaander in het landschap, op de fiets ben ik deel van het landschap.
Ik voel en ruik Europa. Tientallen keren fietste ik met pelgrims en toevallige passanten op. Al fietsend en pratend, met rustpauzes voor koffie en brood, genoot ik van de medereizigers. Zij, de natuur en de stilte gaven betekenis aan de tocht.
Koolzaadvelden rond Chartres
De Fransen verzorgen hun Chemin de St. Jacques de Compostelle liefdevol. Zij spreken begeesterd over de betekenis van de Pelgrimage voor de Culture Européenne. Die cultuur kwam ik tegen in de dorpen en de kathedralen en op de slagvelden uit een lang verleden.
Het landschap bepaalde mijn gemoed. De Franse velden kleurden mij zonnig van het koolzaad, de Pyreneeën dreigden mij en mijn fiets.
Het landschap bepaalde ook mijn verstaan van de kathedralen. Vanuit de zonnige heuvels fietste ik Chartres binnen. De kathedraal kende ik als toerist, toen genoot ik van de architectuur en de geschiedenis van de kathedraal.
Nu, als pelgrim, kreeg de kathedraal mij te pakken. De grootte, de stilte, het licht en mijn ziel vonden elkaar in deze ruimte.
Chartres
In de vijf weken van mijn tocht overviel deze emotie mij meerdere malen in kerken en kloosters. Gewoonlijk ben ik een beschouwend katholiek, die geniet van ons religieus erfgoed. Als pelgrim werd ik geraakt door de religieuze ruimtes.
Fietste ik op met medepelgrims, dan was een stad met een kathedraal gewoon een plaats voor koffie en koek. Zo reed ik na de tocht door de Pyreneeën met een medepelgrim Pamplona in. Wij waren trots op onze prestatie en genoten als toeristen van de stad.
Een paar dagen later reed ik alleen in regen en hagel met tegenwind over de hoogvlakte in Noord-Spanje: een uitgestrekt en leeg landschap. In Burgos stapte ik, na de lange solotocht, de kathedraal in. De immense ruimte, de beelden, de klanken en het licht deden mij op de lippen bijten, opdat mijn emotie binnen bleef.
Tierra de Campos
Een monnik in Poitiers wist van deze emotie. Ik ontmoette hem in het benedictijnenklooster bij Poitiers op de feestdag van Catharina van Siëna. De monniken vierden de lauden en zongen een hymne op Catharina.
Ik sprak met een van de broeders over Catharina en mijn pelgrimstocht. Hij zei: ‘Als jij de ziel en de emotie van Catharina in de kilometers op jouw tocht in je krijgt en dat samenbrengt in het systeem van Thomas, dan is je pelgrimage geslaagd.’
De Spanjaarden noemen de pelgrimsroute El Camino. De Camino geeft inzicht, in mijzelf en in mijn religie. Het leerde mij om emotie in mij toe te laten.
De stenen bij het ijzeren kruis
Cruz Ferro
Op de fietstocht naar Santiago de Compostela werd ik meegevoerd in de beleving van de duizenden pelgrims. Ik heb samen met studenten uit Brazilië al mijn fouten en tekorten middels een steen gelegd bij het ijzeren kruis, op de laatste bergpas voor Santiago. Ik heb het beeld van de heilige Jakobus in de kathedraal omhelst en heb al mijn lasten en zorgen neergelegd bij de Madonna van Santiago de Compostela.
Mijn rite de passage werd zo in deze kathedraal voltooid.
De Camino geeft vertrouwen in de werken van de Geest van Pinksteren. In Galicië passeerde ik de ruïnes van Koptische kluizenaars. Vanuit Galicië trokken Keltische monniken naar Ierland en Engeland. Ierse en Engelse monniken kerstenden, in de eeuwen die volgden, de Lage Landen.
In Santiago de Compostela vertelde een Franse monnik mij over de opgravingen in de oude stad, waarbij christelijke liturgische attributen zijn gevonden uit de eerste eeuw. Vanuit de oude bronnen in Galicië, waaruit Europa is gevoed, wordt nu een netwerk in stand gehouden tussen kerken en kloosters.
Santiago
Dagelijks, tijdens de pelgrimsmis in de kathedraal, dragen de pelgrims voorbeden aan. Een groep pelgrims uit Venezuela legde de pelgrimsroute af als protestmars tegen de dictatuur in Venezuela. Zij traden luid zingend de kathedraal binnen. Hun gebeden voor vrede en gerechtigheid werden vanuit de kathedraal online gedeeld met kloosters en kerken in Taizé, Milaan, Keulen en Rome.
Rond de Camino komen genootschappen van Sint Jakobus samen om vanuit de pelgrimsplaatsen elkaar te bemoedigen en te versterken. De Camino wordt gedeeld met de wereld. Ik heb met vele nationaliteiten aan tafel gezeten. Voor mij als gelovige is de Camino een hoopvolle weg naar de toekomst.
Thuisgekomen hoop ik de rust en het vertrouwen die de pelgrimage mij gaf te bewaren.
Theo Ruiter
*
Eerder verscheen:
Een vreemdeling met religieuze bedoelingen
Niets kunnen, toch verkondiger zijn
