In memoriam

Ter gedachtenis aan Jan Verheul, dominicaan

p 26 mei 2017, daags na Hemelvaart, overleed Jan Verheul (78). Hij begon als gereformeerd dominee en werd dominicaan, en belichaamde daarmee de oecumene. Bij zijn uitvaart op 1 juni werd dit in memoriam uitgesproken.

Jan werd op 2 februari 1939 geboren als oudste zoon van Willem Verheul en Geesje Stroomberg. Zijn vader was jurist, rijksambtenaar en actief lid van de ARP. Samen met zijn jongere zus Marry en jongste broer Egbert groeide hij op in Rijswijk.

Jan behaalde zijn gymnasium-alpha in 1957 aan het christelijk lyceum te Delft. Daarna ging hij theologie studeren aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. In 1969 werd hij voor het eerst beroepen als predikant in de Gereformeerde Kerken in Nederland in Wijhe. Dit zou hij tot augustus 1976 blijven, waarna bij predikant werd in Alphen aan den Rijn-Noord. Voor de gemeenteleden was het duidelijk dat het hart van hun predikant vooral lag bij de Bijbelstudie en de Schriftuitleg.

Vanuit Alphen aan de Rijn ging hij af en toe met groepen naar het dominicanenklooster te Huissen. Uiteindelijk besloot Jan om begin 1989 zijn actief predikantschap te beëindigen om in de communiteit van het klooster van Huissen te gaan wonen. In 1992 besloot de communiteit dat Jan ook tijdens de zondagsviering kon voorgaan in de eucharistie. Hiermee wilde de communiteit het ambt van Jan als predikant erkennen. Het werkte echter anders uit: het experiment moest worden stopgezet.

Jans wens om dominicaan te worden werd werkelijkheid nadat hij in 1994 katholiek was geworden. Na officieel dispensatie te hebben verkregen van het noviciaat legde hij op 24 maart 1995 zijn tijdelijke geloften af. Drie jaar later deed hij zijn plechtige professie. Zijn overgang van ‘domineecaan’ naar dominicaan heeft hij niet ervaren als een breuk of verloochening van zijn gereformeerde wortels. Hij erkende dat er juist vele overeenkomsten zijn tussen gereformeerden en dominicanen, zoals het belang dat gehecht wordt aan de Heilige Schrift en de grote nadruk op Gods genade.

De medebroeders leerde Jan kennen als een uitstekend verkondiger met grote exegetische kennis, een fanatiek puzzelaar, als man met twee linkerhanden, met grote belangstelling voor treinen en een voorliefde voor Frankrijk. Hij wandelde graag met vrienden en was een aangenaam causeur.

Op 3 juli 1998 werd hij tot diaken gewijd door kardinaal Simonis, aartsbisschop van Utrecht. In november 1998 werd hij geassigneerd in ons klooster Mariaweyde te Venlo. Op 2 januari 1999 werd hij door Hans Brenninkmeijer, bisschop van Kroonstad, tot priester gewijd.

In het klooster te Venlo ervoer Jan spanningen tussen een groep die vasthield aan een traditionele liturgie en een groep die een meer alternatieve liturgie voorstond. Tot deze laatste groep behoorde Jan. Hij werd één van de voorgangers van de zogenaamde elf uur-viering. Ook toen het klooster in Venlo in 2005 werd opgeheven en Jan naar het Mariaconvent in Berg en Dal verhuisde, bleef hij nog enkele jaren een geregelde voorganger van die viering in Venlo.

In Nijmegen verbond hij zich als voorganger aan het oecumenisch citypastoraat Nijmegen, een oecumenische geloofsgemeenschap die kerkt in de Stevenskerk. Zeven jaar lang kerkte hij hier en vijf keer peer kaar ging hij daar voor. Hij was een begeesterde voorganger, die in zijn eigen persoon de oecumene belichaamde. Hij had een duidelijke voorkeur om dan alleen voor te gaan.

De laatste paar jaar leek hij te zijn vastgelopen. Zijn gezondheid liet steeds meer te wensen over, zonder een aanwijsbare fysieke oorzaak. Hij ging niet meer naar de vieringen van het oecumenisch citypastoraat en ook niet meer op vakantie naar zijn geliefde Frankrijk. Begin dit jaar overleed zijn zus Marry en dat deed hem meer dan hij gedacht had.

Uiteindelijk werd een ernstige diagnose gesteld. Jan was ongeneeslijk ziek en zou komen te overlijden aan de gevolgen van een tumor. Hij aanvaardde dit ogenblikkelijk, hij was klaar voor de dood. Zijn ziekteproces ging ineens razendsnel en op 26 mei is hij na een opname van ruim een uur in het Hospice Bethlehem in Nijmegen overleden.

De eucharistie bij zijn afscheid hebben we gevierd in de Dominicuskerk in Nijmegen op donderdag 1 juni 2017, waarna hij begraven is op het kerkhof van de dominicanen aan de Willem Schiffstraat.

Moge Jan verblijven in het huis van de Heer tot in lengte van dagen.