p 5 mei was de kerk van het Zwolse Dominicanenklooster voor de derde keer open tijdens het Bevrijdingsfestival Overijssel. Met een plek van stilte en de ruimte voor het aansteken van een kaarsje was de kerk een aanvulling op het feestgedruis in Park de Weezenlanden.
door Bastiaan van den Berg, programmamaker Dominicanenklooster Zwolle.
Het eerste jaar telden we 900 bezoekers, vorig jaar 1400. Ik verwachtte dit jaar niet zo’n zelfde groei. Maar aan het eind van de dag stonden 2060 bezoekers op de teller.
Er waren mensen bij met bijzondere verhalen. Meneer Hoogendam bijvoorbeeld leverde in de jaren negentig een grote bijdrage aan het restauratiewerk van de kerk.
Hij ging trots op de foto met de schaal die hij destijds schonk, wetende dat hij ernstig ziek is en waarschijnlijk nog maar een paar maanden te leven heeft.
Aan de andere kant stortte het nieuwe jonge leven zich spontaan en fanatiek op het vormen van een hart met kaarsjes, toen de kaarsenbakken vol bleken te zijn.
Het ritueel van het aansteken van een kaarsje lijkt daarnaast voor een groot aantal van de festivalbezoekers een vast ritueel te worden. Eerst even een kaarsje en dan met vuur dansen op het festivalterrein. Met dank aan alle vrijwilligers mogen we wel weer spreken van een gezegende dag voor de dominicaanse zending, op naar volgend jaar!
RTV Oost kwam nog langs voor een kort verslag (vanaf 12:50).
[espro-slider id=451090]
Klik op de afbeelding om de diavoorstelling groter te zien.
Voor de (studieuze)liefhebber:
Eerder schreef ik op deze site over mijn afstudeeronderzoek. Hierin sprak ik over de heterotopie, een concept van filosoof Michel Foucault. Een heterotopie is een plek die anders is en daar betekenis aan ontleent. Een plek waar de dynamiek van de weerbarstige gebroken realiteit samenkomt met de hoop en verbeelding dat het anders zou kunnen zijn.
De heterotopie kent zes kenmerken of kwaliteiten. Toegepast op deze dag in de kerk van het klooster:
- Elke cultuur heeft heterotopieën. Op 5 mei bleek maar weer eens hoe groot de behoefte is, ondanks de secularisatie, aan plekken waar zin gevonden kan worden. Waar gestalte gegeven kan worden aan dat wat niet in woorden te vangen is.
- Heterotopieën zijn verbonden met concrete contexten. De openstelling van de kerk had een duidelijke relatie met het festival qua thematiek en was een aanvullend aanbod. Vrijheid verdient het om gevierd te worden, maar vraagt ook om bezinning. Een afspiegeling van de festivalbezoekers bezocht de kerk, variërend van gezinnen tot aangeschoten pubers.
- Een heterotopie is een plaats van contradicties, paradoxen en ambiguïteiten. Op deze plek komen dimensies samen die zich eigenlijk niet met elkaar verdragen. In het feestgedruis en de hectiek van het festivalverkeer is de kerk een plek van stilte. Een plek waar het ritueel van het kaarsje opsteken appelleert aan het idee dat vrijheid ook offers vraagt. Doordat veel verschillende mensen een kaarsje aansteken ontstaat een vuurzee die verbindt, een verbondenheid die tegelijkertijd vrij maakt.
- Een heterotopie staat in relatie met de omringende ruimte. De rommel op straat, de inbreuk van het festivalterrein op de openbare ruimte, maakte de verwondering over de schoonheid en detaillering van het gebouw nog groter.
- Een heterotopie veronderstelt een systeem van openen en sluiten. Mensen voelen zelf aan dat je niet met drank naar binnen hoort te gaan. Waar in het voorportaal nog gelachen werd, verstilde het in de kerk naar gefluister na het dichtvallen van de deuren.
- Een heterotopie is verbonden met breuken of onderbrekingen in de tijd. De gejaagdheid buiten, waar mensen zich verplaatsen van en naar het festival, viel in de kerk weg. De tijd leek er stil te staan en mensen vertraagden, kwamen even op adem.
