et eerbiedwaardige Academiegebouw van de Leidse Universiteit begon als kapel van dominicanessen. Een kijkje in het dominicaanse verleden van Leiden, door zr. Elisabeth van der Wilk o.p.
Omstreeks 1447 werd in Leiden het ‘convent van de orde van Sint Dominicus, genaamd Witte Nonnen’ in Leiden gesticht. De kapel, die in 1450 werd ingewijd, werd na verloop van tijd te klein. Een nieuwe kerk werd in 1516 ingewijd.
Kerk en klooster werden toegewijd aan Maria Magdalena. In 1426 werd tegenover het klooster een brug gebouwd, die na de vestiging van de dominicanessen de naam Nonnenbrug kreeg. De huidige brug is in 1978 gebouwd, maar de naam is gebleven.
De huidige nonnenbrug in Leiden
In 1566 werden tijdens de beeldenstorm beelden en altaren vernield. Tijdens een tweede beeldenstorm in 1572 werden onder andere schilderijen van Lucas van Leyden vernield. De meeste zusters vertrokken daarna naar het klooster Engelendaal in Brugge.
Na Leidens Ontzet (1574), toen een beleg door de Spanjaarden werd afgeslagen, werden de gebouwen geconfisqueerd. Vanaf 1581 werd de kloosterkerk in gebruik genomen door de in 1575 gestichte universiteit. De ruïnes van de kloostergebouwen werden afgebroken.
Kloosterkerk van de dominicanessen.
Academiegebouw van de Leidse Universiteit
Daarvoor was een grote verbouwing nodig. In de kerk werd een tussenvloer aangebracht. Beneden werd het groot auditorium ingericht, dat gebruikt wordt bij officiële gelegenheden.
Auditorium
Boven de gewelfkamer met zijn graatgewelf werd het vroegere nonnenkoor de Senaatskamer.
Gewelfkamer
Senaatskamer in het voormalige nonnenkoor.
In de kloostertuin werd in 1590 de ‘kruidhof’ aangelegd, voorganger van de Leidse Hortus botanicus, de oudste nog bestaande ‘hortus medicus’ in Nederland.
Academietuin in de voormalige kloostertuin.
Naast het Academiegebouw bevindt zich de Nonnensteeg. De gebouwen langs deze steeg zijn in het begin van de 20e eeuw gebouwd naar een ontwerp van rijksbouwmeester Jacobus van Lokhorst.
Nonnensteeg in Leiden
In de loop van de eeuwen heeft het Academiegebouw te lijden gehad van rampen zoals de brand van 1616 en de buskruitramp in 1807. Het gebouw werd steeds opnieuw aangepast aan de eisen van de tijd.
Na de laatste grote verbouwing werd het vernieuwde Academiegebouw in 2009 geopend door koningin Beatrix. De geschiedenis van de universiteit is in het Academiegebouw op panelen aangegeven.
door Bep van der Wilk o.p.
Meer informatie:
- Middeleeuwse dominicanessenkloosters in Nederland – dr. S.P. Wolfs o.p. (1988), ISBN 90 232 2324 1
- Bijdragen tot de geschiedenis van het Witte-Nonnen-klooster der orde van St. Dominicus (in: Jaarboekje 1905 – Historische Vereniging Oud Leiden)
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Academiegebouw_(Leiden)
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Nonnenbrug
- https://www.google.nl/?gws_rd=ssl#q=nonnensteeg+leiden
- www.oudleiden.nl/pdf1/1905_05.pdf
Klik hier voor meer dominicaanse sporen en hier voor een dominicaanse kaart van Nederland