dward Schillebeeckx was op de Nijmeegse universiteit in de jaren 1970/80 een van de eerste hoogleraren die zijn typemachine inruilde voor een Personal Computer. Uit een onlangs geopende doos bleek dat hij zich grondig verdiepte in deze 'helper of tiran’, zo vertelt Stan Gipman.
door Stan Gipman
In zijn boek uit 1989 Mensen als verhaal van God gebruikt Edward Schillebeeckx de door hem gemunte term ‘PC-pen’. Over dit woordgebruik is in die tijd nog menigeen gestruikeld.
Ecclesia semper purificanda: de Kerk moet zich voortdurend zuiveren, was een van de uitgangspunten in zijn boek. En dus waar nodig veranderen, verbeteren en zin en onzin naar voren halen en verduidelijken.
Dat Edward Schillebeeckx (1914-2009) dat niet alleen deed in zijn theologie, maar ook in disciplines als filosofie, sociologie en antropologie, blijkt ook uit zijn belangstelling voor alles wat met de computer samenhangt.
Ik wist dat hij bezig was in het verdiepen van de ins en outs van de computer en zijn toepassingen. Ik kreeg menig actueel onderstreept computertijdschrift van hem cadeau.
Boeken die Schillebeeckx grondig las om zich de nieuwe techniek eigen te maken.
In 2002 overhandigde hij mij een paper van 43 bladzijden met de Schillebeeckxiaanse titel Je computer: Helper of tiran?? Hij schreef in het ten geleide: ‘Bedoeling van dit paper als bescheiden hulp bij het gebruik van je computer en hoe je met dit paper moet omgaan; het is geen dogma.’
Verder waarschuwt hij al tegen het verschijnsel van de muisarm: ‘Sneltoetsen zijn er vooral ter ontlasting van overdadig gebruik van de muis en uit respect voor je eigen elleboog en arm. Ze versnellen inderdaad het doel dat je wilt bereiken met de computer.’
Edward heeft later uit dit paper nog een cursus over computertoepassingen gedestilleerd voor zijn medebroeders op het Maria Convent in Berg en Dal. Ook schreef hij een paper als ‘oplossing met de computer voor boekjesmakers van 8 pagina’s’.
Zo las Edward Schillebeeckx al zijn boeken.
Edward Schillebeeckx was een fenomeen bij het samenbrengen van abstracte theorie en handige praktijk. Hij had net zo goed kunnen uitblinken in toegepaste wiskunde, ‘maar daar was mijn broer in Amerika beter in’, deelde hij menigmaal mee.
Wie schetst mijn verbazing toen mij onlangs een plastic container met ‘computerspullen van Edward’ werd overhandigd. Hij bleek zich fanatieker verdiept te hebben in de wonderen van de computer dan ik mij ooit had voorgesteld.
De container bevat onder meer Windows voor gevorderden (1994); Microsoft Office XP in 24 uur (2001); Microsoft Windows XP Step by Step (2001); Microsoft Word 2002 voor Dummies en Microsoft Office Praktijkboek Word 2003.
Al deze boeken staan vol met de kenmerkende duizenden strepen en aantekeningen op kladjes en velletjes. Ik noem enkele onderstrepingen uit het boek van 2002: het gemak van AutoCorrectie, voordelen van de toets Herhalen, een blok markeren met de miraculeuze F8- toets en Luiletterland. Het hoofdstukje ‘Bij wat niet in het boek staat’ had Edward gemerkt met strepen én kruisjes. Een verrassende constatering.
In de container met computerspullen zit ook nog een Toshiba T1000LE uit 1990, een van de eerste schootcomputers van 3 kilo en werkend op batterijen. Edward heeft daar veel op gewerkt bij zijn laatste publicaties en artikelen. Voor liefhebbers van de historie van de ontwikkeling van de computers een hebbedingetje.
De ‘schootcomputer’ van Edward Schillebeeckx
Wie ooit weer eens een biografie over Edward Schillebeeckx gaat schrijven mag de belangstelling die hij had voor de toepassingen van de computer en de invloed die deze op zijn denken en werkzaamheden heeft gehad niet vergeten.
Stan Gipman
*
Zie ook: Edward Schillebeeckx (1914-2009)