ominicanen zijn geen dominicanen, maar predikers, vertelde Jan van Hooydonk o.p. bij de viering van Dominicusdag (8 augustus) in de Stevenskerk in Nijmegen, een kerk die ooit ingewijd is door Albertus de Grote.
Jan van Hooydonk is lekendominicaan. Dit artikel bevat stukken van zijn preek op 7 augustus in het Oecumenisch City Pastoraat in Nijmegen.
Anders dan veel andere bekende ordestichters heeft de heilige Dominicus geen geschriften nagelaten. En ook al noemen zijn volgelingen zich in de wandeling dominicaan (of dominicanes), hun orde draagt officieel niet de naam van haar stichter.
De officiële naam van de orde luidt: Orde van de Predikers. Dominicanen zijn dus geen dominicanen, maar predikers. Daarom ging het immers hun stichter: niet om zichzelf, maar om de verkondiging van de Blijde Boodschap.
Met koortsachtige aandrang hebben dominicanen in hun geschiedenis steeds de waarheid gezocht. Helaas was dat niet altijd de waarheid-die-bevrijdt. Hun verkondiging ademde ook beslist niet altijd de geest van het gepassioneerde maar vriendschappelijke gesprek van Dominicus met de waard.
Het mea culpa van de dominicanen over de inquisities werd uitgesproken in de tijd waarin de Engelsman Timothy Radcliffe magister van de Orde was.
Radcliffe geldt inmiddels als een van de meest gezaghebbende vertolkers van waar het voor christenen van nu op aankomt. Waarheid veronderstelt zelfbewustzijn én nederigheid, zo zegt hij en hij citeert dan de grote dominicaanse theoloog Thomas van Aquino die schreef: 'Wij zijn verenigd met een God die onkenbaar is’.
Ik begrijp de woorden van Radcliffe zo: Wie het idee van de waarheid opgeeft – alsof waarheid uiteindelijk een kwestie van persoonlijke voorkeur en smaak zou zijn – berooft het Evangelie van zijn bevrijdende kracht en universele strekking.
8 augustus is de feestdag van Dominicus. Deze buste is een getrouwe reconstructie van hoe Dominicus eruit zag, op basis van zijn schedel.
Als alles 'waar’ kan zijn, is immers niets eigenlijk nog écht waar. Vandaar de noodzaak van wat Timothy Radcliffe 'zelfbewustzijn’ noemt: geloof in de kracht van het Evangelie als boodschap van waarheid.
Anderzijds, wie menen dat zij de waarheid in hun zak kunnen steken, wie hun eigen waarheid en beeld van God absoluut verklaren, beroven het Evangelie eveneens van zijn bevrijdende kracht. Zij brengen de waarheid uiteindelijk om zeep en maken van hun godsbeeld een afgod.
De gevolgen daarvan zijn in onze tijd maar al te zichtbaar: fundamentalisten vernietigen het leven van medemensen. Vandaar dat Radcliffe erop wijst dat waarheidzoekers altijd nederig moeten zijn.
De volledige tekst van de overweging zal gepubliceerd worden op de website van het Oecumenisch City Pastoraat.
*
Meer weten: Leven met Dominicus
