Vaak hoor en lees ik de naam God en denk ik: over wie heeft de spreker/schrijver het?’ Peter Wols o.p. herinnert zich het tweede gebod: de naam van God met eerbied te gebruiken. Maar hoe doe je dat? En hoe deed men dat? Een kleine rondreis.
door Peter Wols o.p.
Het tweede van de Tien Geboden in de katholieke traditie luidt: Gij zult de naam van de Heer uw God niet zonder eerbied gebruiken.
Kerkvader Augustinus schreef (Serm.Dom.2,45,19.): De naam van God is groot, wanneer men deze uitspreekt met de eerbied, verschuldigd aan zijn grootheid en majesteit. De naam van de Heer is heilig, wanneer men hem met eerbied noemt in de vrees Hem te beledigen.
Deze aanwijzingen lazen we meestal met de gedachte dat het over vloeken zou gaan. Maar ‘eerbied’ betekent ook: hoogachtend en met respect.
Ik herinner me dat in een Nederlandse vertaling van het joodse gebedenboek de Siddoer uit eerbied voor de Allerhoogste de Naam werd gespeld als G’d. Vaak hoor en lees ik de naam God en denk dan: over wie heeft de spreker/schrijver het?
Ik heb weet van de ontmoeting van Mozes bij de niet-verbrandende braamstruik.
‘Hoe is uw naam?’, vraagt Mozes.
De Stem zegt: ‘Ik ben die is, dit is mijn naam voor altijd (Ex. 3, 13-15)’.
De naam JAHWEH
Ik zoek naar Nederlandse aanduidingen voor JAHWEH. Ik vind een vertaling van een gebed van de middeleeuwse Rabbi Nachman:
Bid met vreugde en zie dat je vragen
direct omhoog stijgen tot G’ds heilig domein.
JHWH staat hier vertaald als G’ds domein, deze schrijfwijze duidt voor mij op hoogachting, respect, eerbied, mijn niet-weten. De Catechismus van de Katholieke Kerk (nr.206) spreekt over de Vader, Heer van hemel en aarde, Schepper van al wat leeft: ‘Hij is: Ik ben die is of Ik ben die ik Ben.’
In het Jodendom kent men verschillende woorden voor G’d. Er is El, ‘de Godheid’; Elohiem, de meervoudsvorm van El, die niet alleen ‘goden’ betekent maar ook ‘de Enige’, die alle goddelijke hoedanigheden bezit. Joden spreken nooit de Naam uit en bezigen Adonai, De Heer. Zij schrijven vaak G’D. Orthodoxe joden gebruiken daarnaast vaak het woord Hashem, wat letterlijk ‘de Naam’ betekent.
Als ze mij vragen ‘wie is jouw God?,’ schrijf ik zwijgend op papier: G’D.
