Waarover kunnen wij niet zwijgen?’ Die vraag stond centraal op de dominicaanse studiedag, die afgelopen zaterdag plaatsvond in Voorschoten en werd bijgewoond door zo’n honderd mensen uit alle geledingen van de dominicaanse beweging. Een impressie van lekendominicaan Karin Bornhijm.
Karin Bornhijm
Dominicaanse mensen kunnen niet zwijgen over 'de waarheid’, heet het vanouds. Luidt het ordesdevies immers niet veritas (waarheid)?
&Maar wat is waarheid eigenlijk? Bestaat er wel zoiets als waarheid of kunnen we daar alleen maar naar reiken?’, zo vroeg de inleider tijdens deze studiedag, broeder Leo Oosterveen, zich af. &Het gaat vandaag niet over de waarheid, maar de vraag naar de waarheid is onontkoombaar als we spreken over datgene wat ons heilig is en als het gaat over wezenlijke zaken van het leven.’
Waarheid vormt, zeker in dominicaanse kring, het onderwerp van tal van filosofische of theologische bespiegelingen. Leo Oosterveen koos voor een meer praktische insteek, en wel via de film Dead Man Walking.
Dead Man Walking vertelt het verhaal van de Amerikaanse religieuze Helen Prejean en haar verzet tegen de doodstraf. In het fragment dat tijdens de studiedag werd vertoond, zien we hoe zuster Helen gedetineerde Matthew Poncelet, die ter dood is veroordeeld vanwege een dubbele moord en verkrachting, begeleidt in de laatste uren voor zijn terechtstelling.
Zij praat zijn misdaad niet goed, maar blijft hem wel tot het einde toe nabij. Ze nodigt hem uit eerlijk te zijn over zijn daad en daarvoor de verantwoordelijkheid te nemen. Vlak voor zijn executie bekent Poncelet, die tot dan toe steeds ontkend heeft een dader te zijn, zijn misdaad. Ontroerend zijn de woorden die zuster Helen daarop tot hem spreekt: &Matthew Poncelet, nu ben jij een zoon van God.’
De film Dead Man Walking is een protest tegen de doodstraf en de doodstraf is het onontkoombare thema, maar, zo verduidelijkte Leo Oosterveen, eigenlijk staat in de film een uitspraak van Jezus uit het Evangelie van Johannes centraal: &Als u blijft in mijn woord, bent u werkelijk mijn leerlingen. U zult de waarheid kennen en de waarheid zal u bevrijden’ (Joh. 8, 31-32).
Leo Oosterveen: &Als wij leerlingen van Jezus zijn, leven we voortdurend in de waarheid. We hoeven haar niet te bevechten of te verdedigen maar de waarheid ís er. Waarheid leidt naar menselijke waardigheid, naar leven zoals God mensen heeft bedoeld – zelfs tot in het uur van onze dood. Op welk spoor zet dit ons als dominicaanse mensen?’
Met deze vraag en met de film op het netvlies gingen de zusters, broeders en leken openhartig met elkaar in gesprek over vragen als: Waar wordt de menselijke waardigheid teniet gedaan? Hoe maken we deze situaties zichtbaar? En welke barrières komen we daarbij tegen? En wat is het belang van onze communiteiten daarbij?
Tijdens de afsluitende viering werd een lied van Herman Verbeek gezongen met daarin zinnen als:
Waar allen heengaan, blijf daar vandaan,
waar allen weggaan, blijf daar staan.
Waar allen meedoen, doe daar niet mee,
waar allen knikken, zeg daar nee!
Waar allen zwijgen, roep daar luid,
waar allen blijven, breek daar uit.
*
Lees hier de tekst van Leo Oosterveen studiedag Dead Man Walking april 2015
