n de Dominicanenkerk Zwolle wordt in de vastentijd het verhaal van Job gelezen. De vierde meditatie, van provinciaal overste René Dinklo OP, gaat over wat niet te bevatten is: de onbegrijpelijke weg naar het Koninkrijk van God.
Eerste lezing: Fragmenten uit Job 38-39 + 42,7
De Eeuwige antwoordde Job vanuit de stormwind en zei:
Ik ga je vragen stellen en jij geeft mij bescheid.
Waar was jij toen Ik de aarde grondvestte?
Vertel op als jij inzicht hebt.
Wie heeft haar afmetingen bepaald?
Jij weet dat zeker.
Ben jij doorgedrongen tot de bronnen van de zee
of heb jij gewandeld in het ondoorzochte van de diepte?
Heb jij de uitgestrektheid van de aarde onderscheiden?
Vertel op als jij dit alles weet.
Ken jij de wetten van de hemel,
bepaal jij zijn orde op aarde?
Kun jij de bliksems uitzenden om te gaan
en zeggen zij tot jou:’Hier zijn wij’?
Wie telt de wolken met wijsheid
of wie kantelt de kruiken van de hemel,
zodat het stof als een gietwerk samenvloeit
en de aardkluiten aan elkaar kleven?
Ken jij de tijd wanneer de steenbokken jongen werpen?
Waak jij over het kalven van de hinden?
Is de oeros bereid jou te dienen?
Geef jij het paard zijn kracht?
Is het op jouw bevel dat de arend opstijgt
en zijn nest in de hoogte bouwt?
En de Eeuwige zei tot Elifaz uit Teman, één van Jobs vrienden:
Mijn toorn is ontbrand tegen u en uw twee vrienden,
want u hebt over mij niet juist gesproken,
zoals mijn dienaar Job.
*
Evangelie: Marcus 4, 26 – 29. 33
En Jezus zei: 'Het is met het koninkrijk van God als met een mens die zaad uitstrooit op de aarde: hij slaapt en staat weer op, dag in dag uit, terwijl het zaad ontkiemt en opschiet, ook al weet hij niet hoe. De aarde brengt uit zichzelf vrucht voort, eerst de halm, dan de aar, en dan het rijpe graan in de aar. Maar zo gauw het graan het toelaat, slaat hij er de sikkel in, omdat het tijd is voor de oogst.’
Met zulke en andere gelijkenissen maakte hij hun het goede nieuws bekend, voorzover ze het konden begrijpen.
Verkondiging
Het kijken naar natuurfilms is en vogue. De Nederlandse film De nieuwe wildernis is massaal bekeken en was zelfs een bioscoopsucces. En de Engelse natuurfilms uitgezonden door de EO trekken veel kijkers. Wat meehelpt is dat door nieuwe cameratechnieken prachtige, nooit vertoonde beelden kunnen worden geschoten. En via de site www.beleefdelente.nl kunnen we weer meeleven met broedende vogels van diverse pluimage, die heimelijk bespied worden door een webcam.
Zoals de Eeuwige Job bij de hand neemt om hem de wonderen van zijn scheppingswerken onder zijn aandacht te brengen, zo voert het LCD-scherm ons langs de wonderen der natuur. Als kijker kun je niet anders dan verwonderd raken door de ontzagwekkende natuurwereld. Ook Job kan niet anders dan zich verwonderen, want God dwingt hem om zijn scheppingswerken in ogenschouw te nemen en Hij stelt daarbij vragen die een mens onmogelijk kan beantwoorden.
Maar waar komt onze verwondering vandaan, als we kijken naar natuurfilms of de natuur in het echt beleven? Volgens mij heeft die verwondering te maken met ontvankelijkheid, met je openstellen. Dat begint al met de vraag wat de werkelijkheid is. De kleurenpracht die je meent te zien heeft te maken met een bepaalde golflengte die verbonden is aan een kleur, maar de kleur die jij ziet wordt bepaald in je hersenen. En de ster die je ’s nacht waarneemt is een lichtpunt dat er heel lang over heeft gedaan om je oog te bereiken. De ster die je ziet is op die plek al lang verdwenen…
Wat is de werkelijkheid?
Als mens menen we veel te kunnen en te begrijpen, maar de werkelijkheid is veel ingewikkelder. Toch is het gevaarlijk om al wat we niet kunnen begrijpen in verband te brengen met God, want dit zou betekenen dat God aan belang verliest naarmate we meer kunnen begrijpen. Ons voortschrijdend inzicht zou God dan verder in de hoek duwen.
Maar onze groeiende wetenschappelijke kennis kan nooit strijden met God. Immers: al wat waarheid is, is een openbaring van het goddelijke. Wel mogen we zeggen dat – ik citeer nu de psycholoog Carl Gustav Jung – we net zo weinig van God weten als een mier van de inhoud van het British Museum. Zouden we alles van God weten, dan hebben we God in onze binnenzak en gaan wij aan de loop met God, hetgeen godslasterlijk is.
De niet te bevatten wonderen der natuur, het niet kunnen bevatten van het wezen van God, waarom hebben we het daar nu over?
De aanleiding is Job. Hij worstelt met al de dingen die hem in het leven zijn overkomen: vooral het slechte. Ik denk dat deze worsteling voor velen herkenbaar is. Hoe plaatsen wij de ellende die ook in ons eigen leven te vinden is?
Het is gemakkelijk om te zeggen: 'Al wat goed is, wat liefde is, dat is van God’. Maar waar komt die ellende dan vandaan? Is dat het werk van de duivel? Maar als God aan de oorsprong staat van onze schepping, en als onze schepping ook vindplaats is van God, kun je dan volhouden dat alle ellende in onze wereld, in Gods schepping, niets van doen heeft met God?
Opmerkelijk is de Satan die in het boek Job ten tonele wordt gevoerd. Deze Satan behoort nota bene tot de zonen van God (Job 1,6 en 2,1) en doet slechts wat God hem zegt!
Het spel van goed en kwaad in ons eigen leven is niet te bevatten. Het leven uithouden is het leren leven met vragen waarop geen antwoord komt. Het is het leren leven als Job, door net zoals hij standvastig te zijn in trouw aan God, ondanks alles wat hem is overkomen.
Trouw aan God is niet vanzelfsprekend. Het hangt samen met ons vermogen ons te verwonderen, om ontvankelijk te zijn voor wat ons begrip te boven gaat.
Als er één historische persoon is geweest bij wie het spel van goed en kwaad tekenend is geweest voor zijn levensprogramma, dan is het Jezus geweest. Waarom moest deze mens – levend uit God, levend uit liefde en goedheid – door geweld sterven? Waarom werd zijn manier van leven kennelijk gezien als een bedreiging?
René Dinklo OP
Hij is gestorven als een misdadiger, een anti-held. En juist daardoor bracht hij vrucht voort als geen ander. Zijn leven gaat ons begrip weliswaar te boven, maar beeldtaal kan ons helpen om het mysterie van zijn leven naderbij te brengen. Een ijzersterke samenvatting van zijn leven is het beeld uit de natuur, van het zaad dat uitgestrooid wordt, dat sterft in de aarde, weer opkomt en vrucht draagt. Dat is de weg die voert naar het Koninkrijk van God.
Beste mensen,
Velen hebben grote moeite om te leven met vragen zonder antwoorden. Maar er zijn ook mensen die overal een antwoord op hebben. Ze slaan je met bijbelteksten om de oren en weten precies wat God wel en niet wil. Deze mensen zijn als Elifaz en zijn kameraden, die zogenaamde vrienden van Job. Hecht geen waarde aan hun uitspraken, maar vertrouw op God. God gidst ons door de woestijnen en oasen van ons leven naar het Beloofde Land, het Koninkrijk van God. Dat moge ons houvast zijn, moge we dat bevatten.
René Dinklo OP
*
Eerder verscheen:
Veertig dagen met Job geleefd
Veertig dagen met Job geleefd (2)
Veertig dagen met Job geleefd (3)
