De onpeilbare diepte van de ui

René Dinklo o.p.

Waartoe zijn wij er? Om mensen te leren ontdekken dat in het gewone een onpeilbare diepte schuilt, zoals Erik Borgman het noemt in het onlangs verschenen boek van Holkje van der Veer. Onze verkondiging is gericht tot mensen. En een mens is als een ajuin, een doodgewone ui.

Wie ben je in de kern?

Het eerste dat je ziet is de buitenkant, onze verschijningsvorm. Daarna komt nog een beschermingslaag: een transparant vlies, een soort vernislaag dat helpt tegen krassen. Daarna komen lagen die steeds verder afgepeld kunnen worden, tot je bij de kern komt.
Als mens word je gelukkiger naarmate je meer kennis opdoet over hoe je in elkaar zit. Wie ben je in de kern? Hoe bepaalt dat je leven? Hoe verhoud je je tot andere mensen en tot de Ander?

Langzaam en langdurig

Het beeld van de ui geldt ook voor de godsdienst. Godsdienst heeft uiterlijke kenmerken, maar heeft ook te maken met inwijding. Als je er iets mee wilt, moet je je verdiepen.
Dat gaat, anders dan in onze snelle samenleving, langzaam en langdurig. Alleen zo kan langzamerhand de breedte en de diepte van de kracht van het goddelijk mysterie aan je ontvouwd worden.
Met dit proces kom je nooit klaar. Het is, zoals Arjan Broers zei in een preek in de Dominicus in Amsterdam, proeven van oude woorden, een praxis, en dan pas een stamelend begrijpen, dat veel minder belangrijk is dan het doen.

Steeds gekker geloof

Het beeld van de ui gaat ook op voor het cursusaanbod in onze dominicaanse centra. Een kookworkshop raakt een andere laag dan een Bijbels leerhuis, een bezinning over ouder worden of een cursus ‘Op zoek naar het Goddelijke in je leven’.
Timothy Radcliffe heeft eens gezegd dat onze samenleving niet minder religieus geworden is, maar dat mensen wel in steeds gekkere dingen zijn gaan geloven. Ik vind dan ook dat we niet honderd procent vraaggestuurd moeten werken. Hoe dan wel? Ik maak een paar opmerkingen.

Onze verkondiging is niet los verkrijgbaar van – ik zeg het traditioneel – Gods woord of het Evangelie van Jezus Christus. Dit kan impliciet ter sprake worden gebracht, maar vroeg of laat ontkomen we er niet aan dat ook expliciet te doen. Dat gaat misschien tegen de stroom in, maar ook dat is dominicaans: niet meegaan met de waan of zelfs waanzin van de dag.

Very slow food

Vervolgens: het christendom blijft een inwijdingsgodsdienst. Het vraagt permanente verdieping om de rijkdom ervan te kunnen proeven en uitdragen. Het is ‘very slow food’, maar lekkerder en duurzamer dan wat je zelfs in sterrenrestaurant Librije op je bord krijgt.
Juist in die permanente verdieping, het zien van diepere lagen tot de kern, daar kunnen wij een bijdrage aan leveren. Maar alleen als wij zelf ook de weg van permanente verdieping kiezen, als wij ons eigen geloven inbrengen en delen, met passie en kwetsbaarheid.

Het gaat ons om verkondiging en dat moeten we niet alleen in de kerk doen – of voor eigen parochie – maar ook in de wereld. In onze tijd zijn sociale media plekken bij uitstek om elkaar te ontmoeten. Daar zouden we aanwezig moeten zijn, maar door een onvoldoende sterke jongere generatie zijn we daar nog niet genoeg aan toegekomen.

Zelf de weg gaan

Er zijn per slot van rekening uien genoeg.

Daarnaast moeten we concrete plekken in het land houden om mensen met elkaar in gesprek te brengen over ons geloof en ongeloof, met een aanbod van diverse lagen van verdieping. Wij mogen zelf de weg gaan van verdieping en anderen daarbij helpen, opdat we leren ontdekken dat in het gewone een onpeilbare diepte schuilt. Deze ontdekkingstocht komt tot uitdrukking in onze eigen levenspraxis, als die tot heil strekt van onze eigen ziel en die van anderen.

René Dinklo o.p.

Zie ook:
Erik Borgman over Holkje van der Veer: ‘Getuigenis van een waarachtig religieus leven’
Ga met uw muis naar het kopje ‘centra’ in de balk hierboven, voor alle dominicaanse projecten.
Arjan Broers over genade: Genade: bewust het heen en weer krijgen