e sociologische en religieuze verschillen tussen de oudere en jongere generaties zijn enorm. Dat weet lekendominicaan en leraar Theo Ruiter uit dagelijkse ervaring op school: alsof de ouderen claustrofobisch zijn en de jongeren pleinvrees hebben.
Theo Ruiter
In maart bezocht ik met twee identiteitsbegeleiders uit Rotterdam een lezing van Toke Elshof, docent catechetiek aan de Universiteit Tilburg en opleider van leraren. Zij beschreef de sociologische en religieuze verschillen tussen de ouderen en de jongeren.
Bij de oudere generatie passen de termen individuele beleving, religieus geletterd, actief, reflexief, uitstel gelukservaring. Bij de jongere generatie horen begrippen als: gezamenlijke beleving, religieus analfabeet, relatief afwachtend, religieus consumptief, hedonisme.
Zo school, zo Nederland
De twee identiteitsbegeleiders – een zestigplusser en een jonge dertiger – herkenden deze typering in de onderwijsmensen met wie zij werken. De eerste is de oudere directeur van de basisschool, die kritische vragen stelt bij alles wat met geloof, godsdienst en kerk te maken heeft. En de tweede is een startende leraar, die niet weet wat de katholieke school betekent, maar enthousiast meewerkt aan vieringen en levensbeschouwelijke projecten op school.
Wat op school gebeurt, gebeurt in heel Nederland. De katholieke jongerendagen, de Taizédagen, de Passion in Gouda, Rotterdam en Den Haag, de muziekfestivals en de kroningsfeesten. De oudere kijkt ernaar en stelt kritische vragen. De jongere stapt in een diversiteit aan activiteiten en is – tijdelijk – volop betrokken.
Claustrofobie en pleinvrees
Toke Elshof maakte in haar uitleg gebruik van twee begrippen die dominicaan Leo Oosterveen gebruikte in een artikel in TGL: claustrofobie en pleinvrees. Ouderen voelen zich beklemd in geloof en kerk. Zij willen loskomen van autoriteit en zijn allergisch voor gezag en traditie. Zij streven naar vrijheid en willen weg van iedere schijn van bemoeizucht en sturing.
Jongeren daarentegen voelen zich onzeker. Wat heb ik te kiezen en waarom zou ik kiezen? De jongere generatie kent een algemeen religieus gevoel en heeft respect voor iedere uiting van geloof en van ongeloof. Maar een persoonlijke keuze wordt moeilijk gemaakt.
Museumplein
Op Kroningsdag, 30 april, zag ik de actualiteit van Toke Elshofs indeling. Onze drie zonen, twintigers, volgen het politieke debat. Maar de kroning was voor hen een feest van 36 uur, zonder politieke vragen. Het begon maandagavond met de Haagse KoningsNach, dinsdag volgden Leiden en Amsterdam, tot woensdagochtend. Onze zoons: Hollands en Oranje.
De sfeer bij de kroning van Willem-Alexander is niet te vergelijken met de sfeer rond de kroning van Beatrix, in 1980. De kroning van Willem-Alexander is een groot nationaal feest. De jongere generatie beschouwt het gesprek over politieke keuzes en de constitutionele betekenis van de monarchie voor een ander moment. Het is feest! Geniet met je vrienden van Oranje!
En toen ik op tv de beelden zag van het Museumplein, dacht ik: wat moet het heerlijk zijn om tot de generatie met pleinvrees te horen.
Theo Ruiter
lekendominicaan
