andaag is de première van The Hobbit, de verfilming van het gelijknamige boek van J.R.R. Tolkien. De Amerikaanse dominicaan Patrick Mary Briscoe vindt Bilbo Balings een spiritueel leraar die eenvoud, volgzaamheid, moed en vreugde demonstreert.
J.R.R. Tolkien legde zin en betekenis in zijn literaire werken. De wereld van De Hobbit is er niet een van het toeval, waar alles kan, integendeel. De Hobbit vertelt het klassieke avonturenverhaal, van het soort waar mensen van houden. Het kenmerk van zo’n verhaal, dat appelleert aan ieders verlangen naar waarheid, goedheid en schoonheid, is het dramatische verschil tussen goed en kwaad.
Omslag van de eerste uitgave van The Hobbit (1937)
In zo’n verhaal wint het goede van het kwade, het schone van het lelijke, en gaan de karakters de uitdaging aan waar ze zich voor gesteld zien. Dat is hun bestemming. In zo’n verhaal hoeft de hobbit Bilbo Balings niet te worstelen met een existentiële crisis. Hij hoeft al evenmin de last te dragen van het geven van zijn eigen betekenis aan een absurde wereld. Bilbo gaat met Gandalf en de dwergen mee op een queeste die door de voorzienigheid zelf geleid lijkt te worden.
Als je dus aanvaardt dat een verhaal als De Hobbit kan raken aan de diepste, meest betekenisvolle dingen in het leven, zou je iets kunnen leren van de held van de roman. Wat voor soort held is Bilbo Balings? Welke van zijn eigenschappen verdient navolging en hoe kunnen ze ons eigen geestelijk leven verbeteren?
De verfilming van het boek gaat in Nederland op 12 december in première.
1. Eenvoud. Bilbo Balings is geen ingewikkeld soort hobbit. Hij houdt zijn hol netjes en doet geen gekke dingen, zoals op avontuur gaan. Als Gandalf zegt dat het moeite kost om iemand te vinden, antwoordt Bilbo kort en bondig: 'Dat zou ik denken in deze contreien! We zijn gewone rustige mensen en zien niets in avonturen. Die zijn naar en verontrustend en ongemakkelijk! Je mist er het avondeten door! Ik snap niet wat iemand er in ziet.’
Dit lijkt misschien wat benepen, maar Bilbo demonstreert hier een deugd. Hij houdt van routines en orde. Ons geestelijk leven heeft een zekere stabiliteit nodig. De traditie toont dat groei in geloof, hoop en liefde zeer geholpen is met een ordelijk leven.
2. Volgzaamheid. Ondanks Bilbo’s liefde voor zijn keurige leven, slaat de uitnodiging om op avontuur te gaan hem niet lam. Aangespoord door Gandalf gaat hij uit vrije wil op pad met de dwergen. Bilbo vertrouwt Gandalf.
Ons geestelijk leven heeft evenzeer volgzaamheid nodig. Als we te star worden, beperken we onze openheid voor de werking van Gods genade in onze levens. Door ja te zeggen tegen het avontuur, zet Bilbo een eerste stap op een weg die zijn leven zal veranderen. Aan het einde zegt Gandalf: 'Mijn goede Bilbo! Er is iets met je! Je bent niet meer de hobbit die je was’.
3. Moed. Meer dan eens komt Bilbo in angstige situaties terecht. Hij daagt een groot aantal spinnen uit en praat persoonlijk met een echt slechte draak. Dit zijn niet de uitdagingen die bij een rustig hobbitleven in de Gouw horen! Ze vragen om echte moed!
Bilbo komt meerdere keren zijn reisgenoten te hulp tijdens hun reis naar de Nevelbergen, vaak tot verbazing van zijn metgezellen. Hun mening over die kleine hobbit verandert en ze krijgen respect voor hem.
In ons geestelijk leven worden we geconfronteerd met gevaren die we moedig en hoopvol tegemoet moeten treden. Bilbo lukt dat, zonder van tevoren te weten dat hij zo moedig was. In het geestelijk leven is de Heilige Geest zo’n bron van onverwachte kracht en moed, in tijden van nood.
4. Vreugde. Hobbits zijn geen plechtige wezens. Ze houden van kletsen en lachen en zingen. Ze houden nog meer van eten en dineren twee keer per dag, als ze de kans krijgen. Deze liefde voor zingen, feesten en gezelschap is kenmerkend voor een leven in vreugde. Niet vanwege het zingen, feesten of het gezelschap op zich, maar omdat het leven vol zin en betekenis is. De hobbits hebben redenen om te zingen en plezier te verspreiden.
Bilbo keert terug naar Balingshoek. Hij is veranderd door zijn avontuur, maar hij 'leeft gelukkig tot het einde van zijn dagen’. Als christenen is zorg ons vreemd en vreugde ons vertrouwd, omdat wij net als Bilbo onze levens kunnen toevertrouwen aan de voorzienigheid. Er is reden voor vreugde!
Als een hobbit kunnen wij op weg gaan, met eenvoud, volgzaamheid, moed en plezier, tot de dag dat we thuis zullen komen in de eeuwige vreugde.
Trailer van de film. De voorganger, de trilogie &In de ban van de ring’ bracht honderden miljoenen euro’s op. Tolkien schreef De Hobbit echter veel eerder dan zijn trilogie.
