n heel Amerika, van zuid tot noord, is er geen heilige zó bekend en vereerd als deze eenvoudige dominicaanse lekenbroeder: Martin de Porres. In Lima (Peru) ging de verering van deze eerste zwarte heilige zo ver dat een gids in opleiding eens een aantal toeristen een beeld van Dominicus liet zien: &Hij was een belangrijk lid van de Orde van Martin de Porres’, zei ze erbij.
door Baltasar Hendriks o.p.
Vandaag is het de feestdag van Martín, el mulato. Hij was de zoon van een Spaanse caballero en een Afro-Peruviaanse vrouw. Hij werd op 9 december 1579 in de straatarme stad Lima geboren. Hij werd lekenbroeder bij de dominicanen en legde in 1602 zijn plechtige geloften af. Zijn gemengde identiteit werd onderwerp van veel gesprekken en discussies: hij was een onecht kind en een kleurling, maar kon niet behandeld worden als een 'slaaf’ in dienst van een gerespecteerde Orde binnen de Kerk.
Martincito, zoals hij door de mensen graag word genoemd, was een eenvoudige en nederig mens met een intens gebedsleven. Als ziekenbroeder werd hij door veel mensen bezocht om raad. Net als zijn stads- en tijdgenoten Rosa de Lima en Johannes Macias had hij hart voor de armsten. De drie raakten overigens bevriend. Hun stoffelijke resten liggen nu bij elkaar in de dominicaanse basiliek in hartje Lima.
Genezing
Over Martin gaan allerlei verhalen: over kleine en grotere wonderen binnen en buiten het klooster, over zijn gesprekken met dieren (vooral muizen en ratten), zijn vermogen tot bilocatie (in Zuid-Afrika en Lima), en enkele genezingen. In 1837 werd hij zalig verklaard en in mei 1962 werd hij heilig verklaard.
Bij die gelegenheid sprak ik de veertienjarige Antonio Cabrera, zoon van een advocaat op de Canarische Eilanden. Hij vertelde mij over het tweede erkende wonder dat voor de heiligverklaring nodig was geweest. Als achtjarige was hij van een muur in aanbouw gevallen en had zijn linkerbeen gebroken. Enkele dagen later begon zijn voet zwart te worden: een teken van koudvuur of gangreen.
De behandelende artsen oordeelden een amputatie onvermijdelijk. De avond vóór de amputatie legde zijn moeder een kleine relikwie van Martin de Porres op zijn zwarte voet. De dag van de operatie stonden artsen en verpleegsters verbaasd over een opmerkelijke verbetering: vermindering van de zwarte massa waarin zij ineens vers bloed zagen. De amputatie werd tot twee keer toe uitgesteld en drie dagen later liep Antonio weer rond.
Gratis eten
Tot op de dag vandaag komen dagelijks ruim honderd ouden van dagen en kinderen gratis eten in het geboortehuis van Martin de Porres. Nooit ontbreekt het aan eten. Martin is patroon van de sociale rechtvaardigheid, van de kappers en van alle lekenbroeders in de Orde (sinds 1938). Ook is hij patroon van de 'straatvegers’: hij wordt afgebeeld met een bezem vanwege zijn trouw en blijmoedig uitgevoerde taak van het schoonmaken van gangen, zalen en cellen van het klooster.
Klik hier voor een portret van Martin de Porres in de serie kopstukken.