an Groot maakte een achtdaagse wandelvakantie aan de 'Costa Divina’, de goddelijke kust, niet ver onder Napels. Als wandelroute voor de vijfde dag stond aangeduid: 'Van Praiano via San Domenico naar Positano’. Over Dominicus op de kust.
Deze kuststreek bij Amalfi hoort tot het mooiste natuurschoon dat Italië te bieden heeft: het is werelderfgoed. Schitterende steile kusten, met eindeloos veel trappen, bieden telkens weer een overweldigend uitzicht op de golf van Salerno. Hoog (550 meter) op de kust loopt daar het Godenpad (het ‘Sentiero degli Dei’). Het is een eeuwenoud pad, vermoedelijk al uit de eerste eeuwen na Christus. Amalfi, de belangrijkste stad in de buurt, was in negende eeuw een van de machtigste zeerepublieken van het Middellandse Zeegebied.
Het oude convent komt in zicht.
De wandelroute voor de vijfde dag stond aangeduid als: ‘Van Praiano via San Domenico naar Positano’, en het zou vijf uur lopen zijn. Dat moest te doen zijn, en San Domenico wilden we graag zien. Een lang pad met vele treden moest ons op 381 meter hoogte brengen.
Het bleek hard werken, en niet voor niets waren er onderweg kruiswegstaties aangebracht. Steeds dichter naderden we een klein gebouwencomplex dat boven ons tegen de rotsen zat geplakt. We vonden in die verlatenheid een kerk en een kloostertje. De kerk was in redelijk goede staat, met enkele prachtige dominicaanse fresco’s.
Het kloostergedeelte bestond uit een viertal cellen, plus een aantal bijruimten. Het geheel was ommuurd, en het kleine kerkplein bood ons een breed, schitterend panorama, met in de verte zelfs het eiland Capri. Na deze bijzondere rustpauze moesten we weer verder. Een vaag, steil pad bracht ons na veel geklauter en zweetdruppels uiteindelijk op de hoogte (531 m.) van het Godenpad, dat ons na een tocht van al met al zeven uur in Positano bracht. Maar het was de moeite waarde, we hadden San Domenico gezien!
De nieuwsgierigheid was gewekt, en ik ben op onderzoek uitgegaan. Mijn vraag was vooral: wat heeft de broeders destijds bewogen om zich op deze eenzame, on-dominicaanse plek te vestigen?
Ik kwam te weten dat de kerk (Santa Maria a Castro) in 1430 op pauselijk initiatief is gebouwd. Het kleine dominicanenklooster ernaast is in 1599 gereedgekomen en tot het eind van de 18e eeuw bewoond. De invoering van de Napoleontische wetten en de confiscatie van de kerkelijke goederen dwongen de broeders hun convent op te geven. Sindsdien heeft het leeggestaan. In het begin van onze eeuw heeft er nog enkele jaren een groepje Colombiaanse franciscanen gewoond, maar ook zij hebben deze eenzame plek verlaten.
Wat zochten de broeders zo ver van de bewoonde wereld, op een plek die nog altijd alleen dan met flinke inspanning en te voet te bereiken is? Was het bedoeld als een klein observant alternatief, in het vuur van de Contrareformatie? Volgens verschillende bronnen werd het initiatief in kringen van de universiteit van Napels genomen en houdt het verband met een plaatselijke ‘universiteit’ in Praiano. Maar dan nog blijft de excentrische lokalisering, in the middle of nowhere, uitzonderlijk. Voer voor nader onderzoek!
De dominicanen hebben Praiano trouwens iets nagelaten: een groot lichtfeest (de ‘Luminaria’) , ieder jaar groots gevierd van 1 t/m 4 augustus. Vier dagen lang worden in de avond overal kaarsen geplaatst. Het wordt verbonden met de bekende legende van de droom van Dominicus’ moeder, van de hond met de brandende fakkel in zijn bek.
De traditie van het lichtfeest ontstond zeven jaar na de komst van de dominicanen, in 1606. Het schijnt oorspronkelijk samen te hangen met een vorm van exorcisme: in de nacht van 3 op 4 augustus zette men in Praiano een brandende kaars voor de deur; Sint Dominicus kwam langs de huizen, en waar een kaars brandde, trad hij binnen om de duivel, mocht die er huizen, naar buiten te werken.
In onze dagen is het een groot folkloristisch en cultureel feest dat op 4 augustus tot een hoogtepunt komt. In de vroege ochtend is er dan om te beginnen de klim naar boven, met om 6.30 uur de eucharistieviering ter ere van Sint Dominicus . En dan is het de hele dag feest!
Wonderlijk, deze dominicaanse sporen vlakbij het Godenpad. Wat ons betreft: een aanrader!
Jan Groot
Zie ook www.luminariadisandomenico.it.
Ook dominicaanse sporen gevonden op vakantie?