n de Thomaskapel van het Dominicanenklooster in Huissen is een vijftiental gebrandschilderde taferelen te zien, die samen als het ware een stripverhaal vormen van het leven van Thomas van Aquino (1225-1274).
Het tijdschrift ‘Op de Stadsdam’, voor vrienden van het klooster, bracht er een special over uit.
De vijf ramen zijn gemaakt door een onbekende Engelse glazenier, naar zeventiende-eeuwse etsen uit het boek Vita D. Thomae Aquinatis van Otto Vaenius. André Lascaris schreef een inleiding en maakte samen met Stef de Kroon de bijschriften. De foto’s van de ramen zijn gemaakt door Maarten Wetsema.
1. Thomas ontvangt het dominicaans habijt
Al vanaf zijn vijfde jaar had hij geleefd in het benedictijnenklooster Monte Casino. Zijn ouders Theodora en Landulf, die beiden van adel waren, verwachtten dat hij later daar abt zou worden. In 1239 dwong keizer Frederik II de monniken de abdij te verlaten.
Thomas ging op veertienjarige leeftijd naar de universiteit van Napels en werd toen dominicaan, predikbroeder, in plaats van benedictijn. Op negentienjarige leeftijd ontving hij het dominicaans habijt.
2. Thomas ontvoerd
Zijn ouders en zijn twee oudere broers waren het met de intrede van Thomas bij de dominicanen niet eens. De dominicanen probeerden hem te verplaatsen naar Parijs, maar hij werd onderweg gegrepen door zijn broers en opgesloten in het kasteel van Rocca S. Giovanni.
3. Thomas verleid
Thomas bleef halsstarrig weigeren de orde van de predikers te verlaten. Zijn broers stuurden een prostituee in zijn cel, maar hij joeg haar met een brandend stuk hout uit de open haard zijn cel uit.
4. Engelen bezoeken Thomas in zijn cel
De gordel van Thomas werd na zijn dood een geliefd relikwie. Hij werd in verband gebracht met het feit dat Thomas de prostituee weerstaan had. Er ontstond de legende dat in zijn slaap twee engelen waren verschenen die zijn lendenen omgordden met de ‘gordel van de kuisheid’. Eind zestiende eeuw ontstond een devotie van de ‘Engelachtige Strijd’ tegen de ‘zinnelijkheid’, waarbij men een koordje droeg.
5. Thomas ontsnapt uit het kasteel
De weerstand van zijn familie werd minder en zijn bewaking slordiger. Zo kon hij in een mandje uit het kasteel ontsnappen en konden zijn medebroeders hem alsnog naar Parijs brengen. Misschien is dit verhaal geïnspireerd door het verhaal van de leerlingen van Paulus die hem in een mand over de stadsmuur lieten zakken (Handelingen 9, 25).
6. Thomas verdedigt als student in Parijs een stelling
Disputen waren in de universiteit de onderwijsmethode bij uitstek. Een van zijn docenten was Albertus de Grote. Dank zij de Arabische geleerden kwamen de teksten van de Griekse filosoof Aristoteles ter beschikking. Dit was een uitdaging voor de theologie, die Albertus en vervolgens Thomas graag aangingen. Door zijn mede- leerlingen had Thomas de bijnaam ‘domme os’ gekregen vanwege zijn robuuste lichaam en zijn zwijgzaamheid. Albertus – achter de docerende Thomas staande – merkte op: ‘Ooit zal deze os met zijn geloei de hele wereld tot luisteren aanzetten’. Hoewel Albertus pas later bisschop werd, draagt hij hier al een mijter.
7. Thomas geeft les in Keulen en Parijs
Hij had een voorkeur voor Parijs en vond de studie in Keulen middelmatig. De basisopleiding bestond bij beide universiteiten uit kennis van de Schrift. Thomas volgde Albertus na in zijn belangstelling voor Aristoteles.
8. Thomas in meditatie
Op de lichtstraal die van de gekruisigde Christus naar Thomas toeloopt, staat de Latijnse tekst: Bene de me scripsisti, Thoma, vertaald: ‘Goed heb je over mij geschreven, Thomas’. Thomas had geschreven over de aanwezigheid van Jezus in de eucharistie. Een legende zegt dat zijn medebroeders toen Christus zagen verschijnen en hoorden dat hij deze woorden tot Thomas sprak.
9. Thomas met Petrus en Paulus
Thomas met Petrus (met sleutel) en Paulus (met het zwaard waarmee hij werd omgebracht). Op hen baseert Thomas uiteindelijk zijn theologie. Petrus symboliseert met de sleutel diens trouw aan de Kerk. Paulus symboliseert Thomas’ vertrouwen in de Bijbel.
10. Thomas maakt grote indruk op Bonaventura
Deze heilige tijdgenoot was franciscaan en later hoofd van zijn orde. Hij was een conservatievere theoloog dan Thomas. Dit raam moeten we misschien zien als een uiting van competitie tussen franciscanen en dominicanen.
11. Thomas weigert bisschop te worden van Napels
In die tijd, maar ook later, werden de dominicanen aangespoord door de generale kapittels om bisschopsambten te weigeren. Zeker in zijn tijd betekende de aanvaarding van het bisschopsambt gaan leven in pracht en praal.
12. Thomas dineert met koning Lodewijk de Heilige van Frankrijk
Thomas bleef voortdurend bezig met nadenken en schrijven. Hier slaat hij op de tafel omdat hij denkt een doorslaggevend argument gevonden te hebben tegen een belangrijke opvatting van zijn tegenstanders. Een andere legende zegt dat de koning een gat in de tafel liet zagen, zodat Thomas met zijn robuuste gestalte ruimte genoeg zou hebben.
13. Thomas ondergaat een knieoperatie
De vele reizen van Thomas, naar Parijs, Keulen, Napels, Viterbo, eisten hun tol. Hier wordt Thomas geopereerd aan zijn knie, zonder verdoving. Thomas zei dat hij wel aan God zou denken. Dan zou hij zo geconcentreerd zijn dat hij geen pijn zou voelen.
14. Thomas geeft les op zijn sterfbed
Thomas legt, al stervende, het Hooglied uit aan zijn medebroeders en aan de cisterciënzers. Hij was op weg naar het concilie van Lyon. Onderweg werd hij ziek en opgenomen in een klooster van de cisterciënzers. Thomas overleed op 7 maart 1274 op 49-jarige leeftijd.
15. Thomas wordt begraven
Thomas is enige keren herbegraven. Zijn hoofd wordt in Toulouse bewaard. Hij werd in 1332 heilig verklaard en in 1567 tot kerkleraar uitgeroepen. Geen wonder dus dat er in het Huissens klooster van de dominicanen, dat in het verleden het studiehuis in Nederland was voor aankomende dominicanen, een kapel aan deze grote dominicaan is toegewijd en vernoemd.
