s er een vruchtbare omgang met de religieuze traditie(s) mogelijk die zich niet op zichzelf fixeert en die meer is dan een façade? En hangt zo’n omgang ook met de manier van geloven en met geloofstaal samen? Leo Oosterveen o.p. schreef erover in TGL. Een fragment.
Leo Oosterveen o.p.
Goede religieuze tradities en goede interpretaties ervan kenmerken zich erdoor dat ze van zichzelf af- en boven zich uit wijzen. Hun verwoordingen verstommen op weg naar de Onzegbare. Tegelijkertijd zijn het juist deze specifieke verwoordingen die ons op die weg brengen.
Meister Eckhart
Bij Meister Eckhart (1260-1328) komen we deze dialectiek tegen. Volgens hem wordt de drie-ene God voortdurend op de bodem van de menselijke ziel geboren. De ziel is het huis waarin God mens wordt. Daarmee neemt God aan ons leven deel.
De ons overgeleverde woorden, Vader, Zoon, Geest et cetera zijn creatuurlijk, niet alleen omdat wij, mensen, ze formuleren, maar ook omdat ze slaan op de wijze waarop God onder ons en in onze ziel woont. De Godsgeboorte in onze ziel, Gods menswording in ieder van ons, leidt ons via het 'burchtje’, het ongeschapen deel van de ziel, uiteindelijk naar de 'ongeschapen’ eeuwige God, de Onkenbare en Onnoembare.
En op datzelfde moment wordt God, aldus Eckhart, opnieuw in onze ziel geboren, enzovoorts. De religieuze taal is van belang, precies op het moment dat ze stilvalt!
Niet-weten
Zo’n benadering van religieuze tradities en interpretaties kan ook nu goede vruchten afwerpen in onze geïndividualiseerde en belevingsgerichte samenleving, die vaak ver van deze tradities afstaat. (…) Want bovenal is ze aangewezen op het gesprek met andere religieuze tradities, omdat haar weten leidt tot een 'niet-weten’, een weten dat alle weten en alle woorden voorbij is.
Dit niet-weten maakt dat ze aangewezen is op het voortdurende gesprek met anderen en op de tussenruimte die het niet-weten behoedt als het lege midden waarop de verschillende religieuze tradities betrokken zijn. Een midden dat die tradities voortdurend aantrekt, zonder evenwel de verschillen ertussen op te heffen.
Dit is het ingekorte slotdeel van het artikel &Groter dan ons hart. Religieuze tradities tussen beleving en niet-weten’ van dominicaan Leo Oosterveen in het laatste nummer van TGL. Het nummer is (in Nederland) te bestellen bij Ans Metz, Prof van der Heijdenstraat 36, 6524 PX Nijmegen, 024-3228285, anna.metz@planet.nl . Het nummer kost € 7,95 + verzendkosten.
