ajaar 2008 bereikte Jan Wenting o.p. een mijlpaal in zijn monnikenwerk als archivaris: 172 meter archief van de dominicanen in Nederland verhuisde naar het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven Sint Aegten. 'Als je de neiging krijgt spullen weg te gooien, moet je stoppen met uitzoeken.’
Jan Wenting o.p.
Jan Wenting o.p. ziet slecht. Door een oogaandoening kost het hem moeite te lezen. Boven zijn bureau, in het souterrain van het provincialaat in Berg en Dal, zweeft een levensgrote loep. ‘Die handicap is in mijn voordeel geweest’, zegt de archivaris laconiek. ‘Daardoor kon ik mijn nieuwsgierigheid bedwingen. Anders had het allemaal nog langer geduurd.’
Eenmanszaak
Jan Wenting (1935) werkte 35 jaar in het pastoraat. Toen hij met pensioen mocht was hij er helemaal klaar mee. Zijn aanstelling als archivaris, in de zomer van 2000, was een welkome afwisseling. ‘Ik heb hier mijn eenmanszaak’, zegt hij. ‘Ik vind geschiedenis interessant, ik heb iets omhanden dat nuttig is en aangenaam, en de werksfeer in het provincialaat is weldadig.’
Vandaar dat hij de afgelopen ruim acht jaar drie tot vier dagen per week in Berg en Dal kwam werken. Na het provinciaal kapittel, over enkele maanden, zal hij zijn taak overdragen. ‘Het is een natuurlijk moment’, zegt hij. Na het jarenlange uitzoeken, rubriceren en opschonen van de archieven was de publicatie van Marit Monteiro’s studie Gods Predikers een hoogtepunt, en de recente verhuizing van de archieven naar Sint Aegten een eindpunt.
Jan Wenting bij de archiefkast die een van zijn voorgangers kreeg in 1895, bij diens zilveren priesterjubileum. Op de kast staat ‘Archivium Provinciae Germaniae Inferioris’.
Brand en bommen
Het archief van de dominicanen heeft enkele klappen te verduren gekregen. In 1932 woedde er een felle brand in het klooster van Zwolle, waardoor een flink deel van het toenmalige archief werd vernietigd. Het bombardement op Rotterdam in 1940 trof ook het bestuursarchief dat toen daar gevestigd was, en ook in Nijmegen ging in 1944 materiaal verloren.
‘Eigenlijk is het archief pas weer echt goed en grondig op poten gezet door Wim Bronkhorst o.p., archivaris van 1981 tot 1996’, vertelt Wenting, en wijst op een van de portretjes van zijn voorgangers aan de muur. ‘Het archief bestond toen vooral uit dozen met plaatsnamen, maar hij maakte het met eindeloos geduld toegankelijk.’
Nietjes
Ook Wenting is gezegend met een portie geduld. Zijn werk bestond eruit de documenten geschikt te maken voor opslag, door vele duizenden nietjes en plastics te verwijderen. Hij redde verblekende faxen door ze te kopiëren en sorteerde en archiveerde archieven van opgeheven huizen. Ook beschreef hij de kostbaarheden die werden weggegeven of doorverkocht. Hij kreeg de laatste jaren hulp van de onlangs overleden Kees Streefkerk.
Met name in Venlo en Zwolle kwamen bij opruimacties nogal eens dozen tevoorschijn met persoonlijke archieven van overleden medebroeders. ‘Daar zijn we soms echt slordig in geweest’, zegt Wenting met spijt, ‘vooral ten aanzien van nabestaanden’. Overigens is alle pastorale correspondentie die daarbij werd aangetroffen vernietigd. ‘Dat valt in mijn opvattingen onder het biechtgeheim.’
Het onvolprezen kaartsysteem van Wim Bronkhorst, nu archivaris van Huissen.
Embargo
Soms kwam er geen eind aan, erkent Jan Wenting. Dan probeerde hij op een grote behangtafel weer een doos tot een eerste ordening te krijgen. ‘Als je de neiging hebt om spullen weg te gooien, moet je stoppen met uitzoeken’, zegt hij. ‘Natuurlijk zat er ook wel rommel tussen, maar voor geschiedschrijvers zijn details vaak juist van belang.’
Alle meer dan 10.000 documenten zijn nu beschreven en digitaal op te vragen. Momenteel werkt Wenting nog aan het archief van audiovisuele middelen, en beziet hij welke documenten onder het embargo vallen. Persoonlijke dossiers mogen pas na dertig jaar geopend worden, zo is de regel. ‘Zo blijven nabestaanden verschoond van al te persoonlijke of soms onverkwikkelijke zaken’, zegt Wenting.
Sint Aegten
Het kruisherenklooster Sint Aegten in het Brabantse Sint Agatha is het groeiende erfgoedcentrum van de religieuzen van Nederland. De studiezaal van het centrum is voor bezoekers geopend op donderdag en vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur. Als u archiefmateriaal wilt inzien, moet u eerst schriftelijk toestemming krijgen van de eigenaar van het archief.
Overigens blijven de belangrijkste gegevens direct bij de dominicanen opvraagbaar, en blijft het archief steeds bijgewerkt worden. ‘Ik heb alweer een paar dozen klaar staan’, zegt Jan Wenting.
Zie ook www.kloostersintaegten.nl