en monument, een titanenwerk, een prachtboek. De complimenten voor Gods Predikers waren niet van de lucht, bij de presentatie van het bijna duizend pagina’s tellende boek van prof. Marit Monteiro op 19 juni in Nijmegen.
De presentatie van het boek was reünie en studiemiddag ineen. Meer dan 160 leden van de dominicaanse familie en andere belangstellenden waren aanwezig bij het geboortefeestje van Gods Predikers.
Geestelijke erfenis
Het boek beschrijft de geschiedenis van de dominicanen in Nederland tussen 1795 en 2000. Niet als een opsomming van gebeurtenissen in de tijd, maar als een verhaal van een groep mannen die zich lange tijd bijna uitverkoren voelden, als geleerde hoeders van het geloof, maar die in de naoorlogse jaren een bijzondere ontwikkeling doormaakten.
In haar dankwoord zei Marit Monteiro, die in de zeven jaar die ze aan het boek werkte ook benoemd werd tot hoogleraar geschiedenis van het Nederlands katholicisme aan de Nijmeegse Radboud Universiteit, dat het boek ook bedoeld is als een geestelijke erfenis voor navolgers en bondgenoten uit de dominicaanse familie, ter oriëntatie op wat dominicaans is.
Loyale oppositie
Schrijver Marit Monteiro weet nog precies hoe het begon. Met de verbazing dat 'de drie toenmalige bestuurders tijdens het eerste gesprek over het boek in mijn bijzijn onbekommerd met elkaar in discussie gingen’, vertelde ze.
Dat intrigeerde haar en ze begon aan wat een intensieve, jarenlange studie zou worden – de lijst met bronnen en voetnoten in het boek is al even indrukwekkend als de omvang van het boek. 'De dominicaanse traditie heeft een cultuur weten te scheppen waar men niet bang is voor loyale oppositie van binnenuit.’
Wedstrijd om waarheid
Prof. Patrick Chatelion Counet, exegeet en voorzitter van het Albertinumgenootschap, beschreef in zijn bijdrage aan de studiemiddag zijn lezing van het boek als een wedstrijd om de waarheid. Vol metaforen uit het voetbalspel liep hij de dominicaanse geschiedenis door als een strijd om waarheid (tot 1960), waarachtigheid (tot 1980) en echtheid (tot nu).
'De dominicanen zijn van solide verdedigers van de kerk juist de creatieve voorhoede geworden’, zei Chatelion Counet, die de recente bisschoppelijke brief over Kerk en Ambt 'een rode kaart’ noemde.
Mannenorde
Twee andere boeiende inleidingen op deze middag kwamen van theologe prof. Angela Berlis en historicus Paul Luykx. De laatste vertelde onder meer hoe het boek van Monteiro zijn beeld van de dominicanen bijstelde. 'Ik dacht altijd dat het een intellectuele orde was, maar dit boek laat zien dat het werk in de parochies en in de missie even belangrijk was. Minstens in omvang dan, want er waren forse tegenstellingen tussen de zogenaamde parochiepaters en de geleerde kloosterpaters’.
Angela Berlis, oud-medewerker van het DSTS en priester in de oud-katholieke kerk, prees Gods Predikers als 'een vernieuwend wetenschappelijk werk, ook als studie naar opvattingen van mannelijkheid’. Marit Monteiro heeft haar studie namelijk ook opgezet als een onderzoek naar de zelfbeelden van de dominicanen, als religieuzen en als mannen.
Gods Predikers. Dominicanen in Nederland (1795-2000), Uitgeverij Verloren, Hilversum 2008, ISBN 978-90-8704-030-7; 992 blz., € 45,– In de boekwinkel of via bestel@verloren.nl.
