ertig jaar geleden gold het werk van architect Pierre Cuypers (1827-1921) als pompeus, tijdens zijn leven vonden sommigen zijn werk veel te katholiek.
Maar in dit Cuypersjaar 2007/2008 is de bewondering niet van de lucht, voor de man die als ‘broeder Dominicus’ lid was van de dominicaanse lekenorde.
Cuypers op zijn doodsbed. Foto uit het bezit van zijn familie.
Pierre (P.J.H.) Cuypers werd na zijn lange, buitengewoon productieve leven opgebaard en begraven in dominicaner habijt. Al voor 1870 was hij lid van de zogenaamde derde of lekenorde van de dominicanen, en in perioden van grote drukte of stress zocht hij regelmatig de rust op van het dominicanenklooster in Huissen.
Dat staat in het zojuist verschenen boek Pierre Cuypers architect 1827-1921, een prachtige en rijk geïllustreerde biografie van cultuurhistoricus A.J.C. (Wies) van Leeuwen.
Booming business
De schrijver concentreert zich vooral op leven en werken van de bouwmeester, die maar liefst 68 kerken in Nederland naliet, waaronder een afgebroken dominicanenkerk in Alkmaar en de Dominicuskerk in Amsterdam. Ook in het klooster van Huissen liet Cuypers sporen na.
De architect, geboren in Roermond en opgeleid in Antwerpen, was gefascineerd door het lijnen- en vormenspel van Middeleeuwse bouwwerken. Hij maakte de tijd mee waarin de Nederlandse katholieken, na de grondwetswijziging van 1848 en de terugkeer van bisschoppen, aan hun grote bloei begonnen die tot het ‘rijke roomse leven’ zou leiden. De bouw van kerken en kloosters was eind negentiende eeuw dan ook een geweldige bedrijfstak.
Kathedralen
Cuypers werd door zijn opmerkelijke vormgeving door veel van zijn (protestantse) tijdgenoten, onder wie koning Willem III, als ‘te katholiek’ gezien. Het Rijksmuseum, dat momenteel in de originele staat wordt teruggebracht, is gebouwd als een kathedraal voor de kunsten – maar werd door tijdgenoten spottend ‘het bisschoppelijk paleis’ genoemd. Willem III kwam dan ook niet naar de opening.
Cuypers was een vroom man, die na de dood van zijn eerste en later ook zijn tweede vrouw troost vond in heel, heel hard werken – en in het geloof. Van het eerste zijn vele tastbare bewijzen, van het tweede is niet veel bekend. ‘Hij preekte door middel van architectuur’, zegt Erik Borgman, hoogleraar theologie en lekendominicaan. ‘Dat is zonder twijfel een dominicaanse trek in zijn werk.’
De redactie van deze site houdt zich aanbevolen voor nadere gegevens.
Pierre Cuypers architect 1827-1921, door A.J.C. van Leeuwen, Waanders Uitgevers, Prijs€ 39,95, Gebonden, 344 pagina’s, ISBN 978 90 4008401 0
Klik hier voor alle activiteiten in het Cuypersjaar.
Tentoonstellingen:
Cuypers-tentoonstelling in het Stedelijk Museum Roermond, van 15 september 2007 t/m 13 januari 2008.
Cuypers. Architectuur met een missie. NAi Rotterdam en Maastricht, 22 september 2007 t/m 6 januari 2008.
Klik hier voor de site van het Cuypersgenootschap
Klik hier voor meer informatie over Pierre Cuypers, de musical! (Geen grap)