e Antwerpse Sint-Pauluskerk ligt in het oude stadscentrum, op een steenworp van de rivier de Schelde, in de stadswijk waar vroeger de zeelui woonden. De kerk is oorspronkelijk een Dominicaanse kloosterkerk uit de 16e eeuw, en dat is goed te zien.
De kerk verving vanaf 1517 een gebouw dat in 1276 was ingewijd en is grotendeels gebouwd in laat-gotische stijl. De kerk was een intellectueel centrum van belang, van hieruit werden dominicanen uitgezonden naar het voornamelijk protestantse Noord-Europa. Tussen 1276 en 1846 woonden hier ongeveer 1700 dominicanen. De dominicaanse ‘kleuren’, wit en zwart, zijn dominant in het gebouw.
Barokke elementen
De voorgevel vertoont renaissancekenmerken. Domien de Waghemakere en Rombout de Drijvere zijn de vermoedelijke architecten van de kerk. Na een brand in 1679 werd een barokke toren toegevoegd. Het interieur is eveneens voor het grootste deel in barokke stijl.
Berg en brand
Tussen 1699 en 1747 werd naast de Sint-Pauluskerk een Calvarieberg opgericht als ‘levend theater’, in een tuin versierd met talrijke beelden op sokkels langs een pad dat tot de heuvel leidt waar het kruis is geplaatst.
Na de sluiting van het klooster door de Fransen in 1796 werd de kerk door de stad aangekocht en bestemd als parochiekerk.
In 1968 werd de kerk door brand zwaar beschadigd; omwonenden, voor een groot deel parochianen, wisten een groot deel van de kunstwerken in de nacht uit het interieur te redden. De restauratie van de kerk liet hierna lang op zich wachten; pas na twintig jaar kreeg het gebouw weer een dak.
Etalagepoppen
In een zijvleugel van de kerk staan twee etalagepoppen in habijt en mantel. Er staat enige informatie bij. In de prachtige gang erachter is onder meer een videopresentatie over de kerk te zien.
Bezienswaardigheden
Onder de talloze kunstwerken in de kerk (klik hier voor foto’s daarvan) bevinden zich werken van schilders Peter Paul Rubens, Antoon van Dyck en Jacob Jordaens en beeldhouwer Artus Quellinus. Het 17e-eeuwse orgel geldt als een van de belangrijkste orgels van België. Ook zijn er veel beelden te vinden van dominicaanse heiligen, en een relikwie van Thomas van Aquino.
Relikwie van Thomas van Aquino
Caravaggio
In 1620 schonk Rubens het schilderij Madonna van de rozenkrans van Caravaggio als altaarstuk aan de kerk. In 1781 werd dit schilderij door de Duitse keizer Jozef II opgeëist om het toe te voegen aan zijn kunstverzameling. Nu is het te bewonderen in het Kunsthistorisches Museum van Wenen. In de Antwerpse Sint-Pauluskerk hangt tegenwoordig een kopie van de hand van de directeur van de Antwerpse Academie.
Sint-Paulusstraat 22
2000 Antwerpen, België
Arjan Broers